Will Durant
Ấn Độ và Phật Thích Ca
Người dịch: Nguyễn Hiến Lê
V. TÔN GIÁO TRONG CÁC KINH VEDA
Tôn giáo tiền Veda – Các thần linh thời Veda – Thần thánh và luân lí –
Truyện khai thiên lập địa - Linh hồn bất diệt – Giết ngựa tế thần
Tôn giáo cổ nhất của Ấn Độ hiện nay chúng ta được biết là tôn giáo mà người
Aryen thấy dân tộc Naga theo khi họ mới xâm chiếm Ấn Độ, tôn giáo đó hiện
nay còn sót lại trong vài nơi hẻo lánh. Hình như nó gồm một số tín ngưỡng về
linh hồn, về vật tổ. Người Naga thờ vô số thần: thần đá, thần cây, thần gấu, thần
cọp, thần sông, thần núi, thần tinh tú. Rắn cũng là những thần tượng trưng cho
sức truyền chủng của giống đực, và cây bồ đề của Phật giáo là di tích của sự tôn
sùng các cây cao bóng cả rất phổ biến ở Ấn Độ thời thượng cổ. Naga là rồng
thần, Hanuman là thần khỉ, Nandi là bò mộng thần, Yaksha là cây thần, hết thảy
các thần thời tiền sử đó đều được tôn giáo Ấn Độ giữ lại trọn để thờ. Có thần
thiện mà cũng có thần ác. Muốn khỏi bị các thần ác ám, hành hạ làm hoá điên,
hoá đau thì phải dùng phương thuật, do đó mà kinh Atharva-veda chép rất nhiều
bài chú. Phải đọc thần chú để có con, để khỏi sẩy thai, để sống lâu, để khỏi bị tai
nạn bệnh tật, để ngủ được, để diệt được hoặc để làm nản lòng kẻ thù.
Các vị thần đầu tiên trong các kinh Veda là các sức mạnh thiên nhiên: trời, mặt
trời, đất, lửa, ánh sáng, gió, nước và sinh thực khí. Thần Dayus (tức như thần
Zeus của Hi Lạp và thần Jupiter của La Mã), mới đầu chính là trời, và tiếng
sanscrit deva (nguồn gốc của tiếng Pháp divin)
kì thuỷ chỉ có nghĩa là rực rỡ.
Rồi người ta nhân cách hoá những vật đó mà cho có thi vị và tạo ra vô số thần:
chẳng hạn như trời thành cha: Varuna, đất thành mẹ: Prithivi, trời đất giao hoan
với nhau, sinh ra mây mưa, nhờ mưa mà có thảo mộc. Chính mưa cũng là một vị
thần: Parjanya, Agni là thần lửa, Vayu là thần gió, Rudra là thần gió độc gây ra
các bệnh dịch, Indra là thần dông tố, Ushas là thần rạng đông, Sitha là thần
luống cày, Suria, Mithra, hoặc Vichnou đều là thần mặt trời, Soma một linh thảo
có nước ngọt làm cho thần và người uống đều say, cũng là một vị thần nữa, thần
