mình?” Thứ kiến giải này hèn kém nhất; nghĩa là chấp Lý phế Sự, bác không
nhân quả có khác gì dùng bánh vẽ để khỏi đói, cất nhà trên không, tự mình
lầm, khiến người lầm, há chẳng phải là tội lỗi cực điểm hay sao? Dùng thiện
nhân chuốc lấy quả ác, tam thế chư Phật gọi kẻ ấy là kẻ đáng thương xót
vậy!
* Người đời nay phần nhiều ưa bàn xuông, chẳng chuộng thực sự tu tập.
Khuyên tu Tịnh nghiệp, hiển nhiên là nên tu cả Sự lẫn Lý, nhưng phải đặt
nặng việc tu về mặt Sự làm phương cách tu trì. Vì sao vậy? Do đối với
người hiểu rõ Lý thì toàn Sự tức Lý, suốt ngày Sự Trì chính là suốt ngày Lý
Trì. Nếu chưa thể hiểu thật rõ về Sự và Lý, vừa nghe nói đến Lý Trì liền biết
nghĩa ấy thâm diệu, rất hợp với cái tính lười nhác, biếng trễ, sợ phải trì niệm
nhọc nhằn của mình, bèn chấp Lý phế Sự. Sự đã phế thì Lý cũng chỉ thành
bàn xuông mà thôi!
* Sự Trì là tin có đức A Di Đà Phật ở Tây phương, chưa thấu hiểu “tâm
này làm Phật, tâm này là Phật”, nhưng cứ quyết chí nguyện cầu vãng sanh
như con nhớ mẹ, chẳng lúc nào tạm quên. Đấy là chưa đạt lý tánh nhưng cứ
y theo Sự mà tu trì.
Lý Trì là tin đức A Di Đà Phật ở Tây phương tâm ta sẵn có, do tâm ta
tạo. “Tâm sẵn có” nghĩa là tâm vốn có đủ lý này. “Tâm tạo” là nương
theo cái lý sẵn có ấy để khởi tu thì lý ấy mới có thể hiển hiện được; vì thế
gọi là “tạo”. “Tâm sẵn có” chính là lý thể, “tâm tạo” là sự tu. “Tâm sẵn
có” chính là “tâm này là Phật”. “Tâm tạo” chính là “tâm này làm Phật”.
“Tâm này làm Phật” chính là xứng tánh khởi tu. “Tâm này là Phật”
chính là toàn tu tại tánh. Tu đức hữu công tánh đức mới hiển, dù ngộ Lý
nhưng vẫn chẳng phế Sự thì mới là “chân tu”. Nếu không sẽ đọa vào tri kiến
cuồng vọng chấp Lý phế Sự. Bởi thế, phần dưới mới viết: “Liền dùng hồng
danh tự tâm sẵn có, hồng danh do tâm tạo thành để làm cảnh buộc tâm
chẳng để tạm quên”.
Thứ giải pháp này ngàn đời chưa từng có, thật là khế lý khế cơ, lý sự
viên dung, chẳng phải bậc Pháp Thân Đại Sĩ dễ gì đạt tới được! Sự Trì dù
chưa ngộ Lý, há nào phải ra ngoài Lý đâu, bất quá là hành nhân chưa thể
viên ngộ tự tâm! Đã ngộ thì Sự chính là Lý, nào có phải cái lý được ngộ nằm
ngoài Sự đâu! Lý chẳng lìa Sự, Sự chẳng lìa Lý, Lý - Sự không hai; như thân
