* Hiện tại, lắm kẻ mới đọc vài cuốn sách Nho, chẳng hiểu đạo lý thế
gian, chưa hiểu cùng tột giáo thừa, chẳng hiểu Phật pháp, vừa mới phát tâm
bèn gia nhập Tông môn. Hàng tri thức chỉ vì duy trì môn đình, cũng học đòi
cổ nhân xiển dương, chẳng quản đạo pháp lợi hại thế nào. Người theo học
chẳng phát khởi mối nghi tình chân thật, đối với bất cứ điều nào cũng tưởng
là chân pháp cả!
Đối với những câu khai thị của người hiện tại hoặc những câu chép trong
sách của cổ nhân, có kẻ bèn tự ý suy diễn nêu ra nghĩa lý, dù trọn chẳng ra
khỏi việc giải thích ý nghĩa theo mặt văn tự, nhưng cứ tự hào là triệt ngộ
hướng thượng, việc tham học đã hoàn tất rồi, liền dự ngay vào địa vị tri thức
để dạy dỗ đàn hậu học, lập riêng một môn đình. Cứ sợ người khác chê mình
chẳng phải là bậc thông gia bèn ra sức giảng Thiền, muốn được xưng tụng là
“tông thuyết kiêm thông”.
Giảng về Tông thì khi giảng những lời chỉ quy hướng thượng của cổ đức
rốt cuộc chỉ giảng nghĩa câu văn theo mặt văn tự. Khi giảng Giáo, cái đạo tu
nhân chứng quả của Như Lai bị họ biến thành những thuyết “mượn ví dụ để
biểu thị pháp”. Dùng Giáo phá Tông, đem Tông phá Giáo, kẻ đui dẫn lũ mù,
kéo nhau vào lửa, đến nỗi bọn hậu bối chẳng được nghe gương sáng của tiền
bối, láo nháo bắt chước thầy khinh Phật, lờn Tổ, bài nhân, bác quả mà thôi!
* Giáo độ khắp ba căn, thâu trọn lợi độn, ví như chiếu chỉ sáng suốt của
vua thánh, vạn quốc tôn sùng, trí - ngu, hiền - tệ đều cùng hiểu rõ, đều phải
tuân hành. Nếu kẻ nào chẳng tuân sẽ bị xử cực hình. Nếu kẻ nào chẳng tuân
lời Phật dạy ắt sẽ đọa trong ác đạo. Tông chỉ độ được thượng căn, chẳng
nhiếp trung căn, hạ căn; giống như tướng quân nhận mật lệnh, người [thân
cận] trong doanh mới biết, kẻ ngoài doanh dù có trí huệ cũng chẳng hiểu
được. Vì thế mới có thể dùng toàn quân diệt giặc, thiên hạ thái bình. Quân
lệnh bị tiết lộ, ba quân sẽ tan vỡ; Tổ ấn bị tiết lộ, năm tông
46
chết tiêu. Kẻ
chưa ngộ chỉ được phép tham cứu thoại đầu, chẳng được xem đọc sách
Thiền, thật ra chỉ là vì sợ kẻ ấy hiểu lầm ý Tổ, chấp mê là ngộ, lấy giả rối
chân. Đấy gọi là [Tổ ấn] bị tiết lộ, tai hại cực lớn.
* Về nguồn không hai, phương tiện nhiều cửa. Phương tiện của nhà
Thiền vượt ngoài khuôn khổ, tựa hồ quét sạch hết thảy ngôn ngữ. Kẻ không
lãnh hội được ý ấy, chẳng hiểu ý chỉ rời lìa ngôn ngữ, chuyên nhai bã hèm,
nên đối với Tông chỉ lo suy diễn [ý Tổ] chẳng chịu tận lực tham cứu, đối với
Giáo bèn lầm lạc học đòi viên dung, phá hoại sự tướng! Chỉ có bậc đại đạt là
được lợi ích cả nơi Tông lẫn nơi Giáo; nếu không, đề-hồ, cam lộ bị chứa
trong bình độc bèn thành tỳ sương, trầm độc!
