Dostoevsky
Anh em nhà Caramazov
Dịch giả: Phạm Mạnh Hùng
Chương 2
Lizaveta Xmerdiasaia
Ở đây có một điều đặc biệt khiến Grigori xúc động sâu sắc, làm tăng thêm
mối nghi ngờ ghê tởm trước kia vốn đã có. Cô Lizaveta ta Xmerdiasaia này
vóc người rất nhỏ bé, "chỉ già hai arsin một chút"(1) như mấy bà già sùng
đạo trong thành phố đã động lòng thương cảm nhớ lại sau khi cô ta chết.
Khuôn mặt con gái đôi mươi khỏe mạnh, bầu bĩnh và hồng hào, hoàn toàn
ngây độn; mắt nhìn trân trân đến khó chịu, nhưng hiền lành. Suốt đời, đông
cũng như hè, cô ta đi chân đất, mặc độc một chiếc sơ mi bằng vải gai thô.
Mái tóc gần như đen, rất dầy rậm, xoăn tít như lông cừu, nom như chiếc mũ
rất lớn trên đầu. Ngoài ra, người lúc nào cũng lấm lem bùn đất, dính đầy lá
lẩu, cành vụn, vỏ bào, vì cô ta bao giờ cũng ngủ dưới đất và cả trong bùn.
Bố cô ta là Ilya, một tiểu thị dân vô gia cư, đã phá sản và ốm o, rất nghiện
rượu và nhiều năm nay vẫn làm lao công cho những người phong lưu cũng
là tiểu thị dân vùng này để được nuôi ăn. Mẹ Lizaveta chết đã lâu. Luôn
luôn ốm đau và hung ác, cha đánh đập Lizaveta tàn nhẫn mỗi khi con về
nhà. Nhưng cô gái ít khi về nhà bởi vì cỏ được cả thành phố cho ăn, coi cô
là một "thánh hài" trời sinh. Cả các chủ của Ilya, cả chính Ilya, thậm chí
nhiều người giàu lòng trắc ẩn trong thành phố, những thương gia và phần
lỡn là những thương gia, đã nhiều lần cho Lizaveta mặc tử tế hơn, chứ
không phải phải chỉ là một chiếc áo sơ mi, mùa đông bao giờ cùng mặc áo
lông cho cô và cho cô đi ủng. Nhưng thường thường cô ta cứ để yên cho
mặc, rồi cô ta đi và trút bỏ hết nhưng gì người ta cho ở một chỗ nào đó,
phần lớn là ở sân nhà thờ. Khăn quàng, váy hay áo lông, ủng, cô ta bỏ ráo,
lại đi đất và trên mình chỉ độc một chiếc sơ mi như trước. Có lần, quan tổng
đốc mới tỉnh tôi, nhân kinh lý qua thị trấn này, nhìn Lizaveta và điều đó xúc
phạm ghê gớm đến những tình cảm tốt đẹp nhất của Ngài và tuy Ngài hiểu
