học. Đối với chàng, không thể có hồ nghi nào về tội của Mitia. Hơn nữa, về
việc Mitia cùng giết với Xmerdiakov dù Ivan chưa bao giờ nghĩ tới, điều đó
không phù hợp với các sự kiện, Ivan hoàn toàn yên tâm. Sáng hôm sau
chàng chỉ khinh miệt nghĩ tới Xmerdiakov và những nụ cười giễu cợt của
hắn. Mấy ngày sau thậm chí chàng lấy làm ngạc nhiên về việc mình có thể
đau khổ đến như thế về những nghi ngờ của hắn. Chàng quyết khinh đứt
hắn và quên hắn đi. Một tháng qua. Chàng không hỏi gì ai về Xmerdiakov
nữa, nhưng có nghe loáng thoáng, hai lần, rằng hắn ốm rất nặng và đầu óc
không bình thường. "Hắn đến điên mất", - bác sĩ trẻ Varvinsky có lần nói
về hắn, và Ivan ghi nhớ điều ấy. Chừng một tuần sau tháng đó bản thân
Ivan bắt đầu cảm thấy rất mệt. Chàng đến thăm vị bác sĩ mà Ekaterina
Ivanovna mời về trước phiên toà.
Chính trong thời kỳ này quan hệ của chàng với Ekaterina Ivanovna căng
thẳng cực kỳ. Đấy là hai kẻ thù say đắm nhau. Những lần Ekaterina
Ivanovna trở lại với Mitia, tuy chỉ trong khoảnh khác, nhưng mãnh liệt, đã
khiến Ivan nổi xung. Điều lạ lùng là cho đến cảnh cuối tại nhà Ekaterina
Ivanovna mà chúng ta đã miêu tả ở trên, khi Aliosa từ chỗ Mitia đến nhà
nàng, suốt cả tháng Ivan không lần nào nghe nàng tỏ ra nghi ngờ về tội lỗi
của Mitia, mặcdù tất cả những lần "trở về" với Mitia mà Ivan rất đỗi căm
thù.
Còn một điều đáng chú ý nữa là chàng cảm thấy ngày càng căm thù Mitia
ghê gớm, đồng thời hiểu rằng chàng căm thù không phải vì Katia "trở về"
với Mitia, mà vi Mitia đã giết cha. Chàng cảm thấy và nhận thức điều đó
hoàn toàn đầy đủ. Tuy nhiên, mười ngày trước khi toà xét xử, chàng đến
gặp Mitia và đề nghị anh vượt ngục: kế hoạch rõ ràng đã nghiền ngẫm từ
lâu. Ở đây, ngoài nguyên nhân chính xúi giục chàng đi đến bước ấy, còn có
một vết xước không lành miệng do Xmerdiakov gây nên trong tim chàng,
đại để là chàng có lợi nếu ông anh bị kết án, bởi vì tổng số tiền thừa kế của
chàng với Aliosa mỗi người. sẽ từ bốn chục ngàn lên đến sáu chục ngàn.
