sộ mặt đá tản bạch rẻ tiền. Ivan Fedorovich im lặng bực tức và không muốn
nói chuyện. Khách chờ, ngồi đúng như một người ăn chực vừa từ căn
phòng dành cho mình ở phía trên xuống hầu trà chủ nhân cho vui, nhưng
đành ngồi im vì chủ nhân đang bận và cau có nghĩ gì không rõ. Tuy nhiên
ông ta sẵn lòng chuyện trò nhã nhặn về bất cứ chuyện gì, miễn là chủ nhân
mở đầu. Đột nhiên mặt ông ta lộ vẻ lo ngại tuồng như bất ngờ.
- Này cậu, - ông ta nói với Ivan Fedorovich, - cậu thứ lỗi, tôi chỉ nhắc cho
cậu nhớ: cậu vừa đến Xmerdiakov để hỏi hắn về Ekaterina Ivanovna, thế
mà cậu ra về chẳng biết gì về nàng cả, đúng là cậu quên…
- A phải! - Ivan buột ra, mặt chàng sầm tối, lo âu. - Phải, tôi quên… Nhưng
bây giờ thì đằng nào cũng vậy thôi, tất cả đến ngày mai. - Chàng lầm bầm
một mình. - Còn ngươi - chàng cáu kỉnh nói với khách, - chính lúc này ta
phải nhớ lại, bởi vì ta đang khắc khoải mong nhớ chính cái đó! Ngươi nhảy
ra, thế là ta sẽ tin rằng ngươi đã nhắc ta, chứ không phải tự ta nhớ lại chứ
gì?
- Cậu đừng tin. - Người thượng lưu nhếch mép cười dịu dàng, - Đức tin ép
buộc là cái quái gì? Thế nhưng trong đức tin, bằng chứng chẳng có giá trị
gì, đặc biệt là bằng chứng vật chất! Toma tin không phải vì ông đã nhìn
thấy đường Kito hồi sinh, mà là ông muốn tin từ trước nữa kia. Chẳng hạn
những nhà thông thần học… tôi rất yêu họ… hãy tưởng tượng họ cho rằng
họ có ích cho đức tin, bởi vì quỷ ở thế giới bên kia cho họ nhìn thấy sừng
của chúng. "Đấy là bằng chứng có thể nói là có tính vật chất, tức là thế giới
bên kia". Thế giới bên kia và bằng chứng vật chất, ôi chao! Và rốt cuộc nếu
đã chứng minh là có quỷ thì vẫn chưa biết rằng có chứng minh được có
Chúa hay không? Tôi muốn vào một hội duy tâm, giữ vị trí đối lập: "tôi là
người thực tế chứ không phải người duy vật, hê hê!"
