chỉ vì bổn phận và nguồn gốc xã hội mà tôi phải đè nén trong mình nhân tố
tốt và bằng lòng với cái nhơ bẩn. Vinh dự của cái thiện thì một người nào
đó tranh lấy hết cho mình, còn tôi thì số phận chỉ dành cho cái nhơ bẩn.
Nhưng tôi không thèm khát cái vinh dự sống nhờ người khác, tôi không
háo danh. Tại sao trong số muôn loài trên thế gian, chỉ có tôi là bị tất cả
những người tử tế nguyền rủa, thậm chí còn đã bằng mũi ủng, bởi vì khi
hoá thân thì phải chấp nhận hậu quả như thế chăng? Tôi biết, ở đây điều bí
mật, nhưng người ta nhất quyết không muốn phơi bày bí mạt ấy cho tôi, bởi
vì khi ấy, đoán được sự thể ra sao, tôi gào lên "hoxanna", thế là lập tức cái
khiếm khuyết cần thiết biến mất và lẽ phải sẽ bắt đầu trên toàn thế giới, và
tất nhiên cùng với nó sẽ kết thúc tất cả, ngay cả các báo và tạp chí, vì ai sẽ
đặt mua chúng nữa. Tôi thì tôi biết, cuối cùng tôi sẽ giải hoà, tôi sẽ đi một
triệu tỉ tỉ kilômét và nhận ra điều bí mật. Nhưng trong khi chờ đợi cái đó
xảy ra, tôi sẽ bực bội nghiến răng làm nhiệm vụ của mình: hại hàng ngàn
người để cứu một người. Chẳng hạn, cần huỷ hoại bao nhiêu linh hồn, bôi
nhọ bao nhiêu thanh danh để có được một Jlov công chính mà hồi xưa
người ta đã dùng ông ta để xỏ tôi một cách độc địa! Không! Chừng nào
chưa khám phá ra điều bí mật thì đối với tôi vẫn có hai sự thật: một sự thật
ở thế giới bên kia, của họ, mà hiện giờ tôi hoàn toàn không biết, và một sự
thật khác của tôi. Và vẫn chưa biết sự thật nào sẽ tinh khiết hơn… Cậu ngủ
đấy à?
- Dĩ nhiên, - Ivan rên rỉ hằn học, - tất cả những gì ngu ngốc trong bản chất
của ta, đã trải qua từ lâu, đã bị nghiền nát trong trí óc ta, bị vứt bỏ như cái
xác thối, dù ngươi mang đến cho ta như cái gì mới mẻ!
- Thế là tôi không thành công rồi! Tôi định dùng cách trình bày văn học để
lôi cuốn cậu: bài "hoxanna" ấy của tôi ở trên trời kể cũng không dở đâu
nhỉ? Rồi bây giờ cái giọng châm chọc theo kiểu Heine cũng được đấy chứ?
- Không, ta chưa bao giờ là kẻ tôi đòi như thế! Tại sao tâm hồn ta lại có thể
