ANH EM NHÀ CARAMAZOV - Trang 1148

đã có được món hồi môn làm cái vốn nhỏ, thoạt tiên là tên bịp nhỏ và thằng
hề nịnh nọt, có mầm mống của những khả năng trí tuệ, mặcdù là khá yếu,
trước hết là tên cho vay nặng lãi. Năm này qua năm khác, nghĩa là với việc
tích luỹ vốn, lão phấn chấn lên. Sự hạ mình và nịnh nọt biến mất, chỉ còn
lại tên trâng tráo giễu cợt độc ác và ham nhục dục. Mặt tinh thần hoàn toàn
bị loại bỏ, sự khát sống cực kỳ lớn lao. Chung quy lại, ngoài khoái cảm
nhục dục, lão không còn nhìn thấy gì trong đời, lão dạy dỗ các con mình
như vậy. Những trách nhiệm tinh thần đối với tổ quốc tuyệt đối không có.
Ông ta chế nhạo những trách nhiệm đó, ông ta giáo dục các con nhỏ ở sân
sau và lấy làm vui sướng khi người ta đem con ông đi nuôi dạy. Ông hoàn
toàn quên chúng. Mọi quy tắc đạo đức của ông già là: après moi le
diluge(2), là tất cả những gì ngược với khái niệm công dân, sự tách rời đầy
đủ nhất, thậm chí là thù địch với xã hội: "Cả thế giới có cháy rừng rực cũng
mặc, miễn là mình tôi yên ổn". Và lão yên ổn, lão hoàn toàn hài lòng, lão
khao khát sống thêm hai mươi - ba mươi năm nữa. Lão tính gian với con đẻ
của mình để chiếm đoạt tiền của gã, tài sản thừa kế của mẹ gã để lại cho,
không muốn trả cho con, lấy của con trai mình đem cho người tình, không,
tôi không muốn dành phần bào chữa bị cáo cho vị luật sư danh tiếng từ
Peterburg về. Bản thân tôi sẽ nói sự thật, bản thân tôi hiểu sự phẫn nộ mà
ông già tích tụ trong trái tim con trai mình. Nhưng nói về ông già xấu số ấy
đủ rồi, đủ lắm rồi, ông ta đã lãnh đủ. Tuy nhiên ta hãy nhớ rằng đấy là ông
bố, một trong những ông bố hiện đại. Không biết tôi có xúc phạm xã hội
không khi nói rằng đấy là một trong rất nhiều ông bố hiện đại. Hỡi ôi, rất
nhiều ông bố hiện đại chỉ không nói ra một cách trâng tráo như vậy, bởi vì
họ có giáo dục hơn, có học vấn hơn, nhưng thực ra họ có cùng quan niệm
triết lý như vậy. Cứ cho trong tôi là người bi quan đi, cứ cho là như vậy đi.
Chúng ta đã giao hẹn với nhau rằng các vị đừng tin tôi, đừng tin tôi, tôi sẽ
nói, còn các vị đừng tin tôi. Nhưng dùsao hãy để tôi nói ra, xin đừng quên
một số điều trong những lời tôi nói. Tuy nhiên, đấy là các con của ông già
ấy, ông bố ấy của gia đình: một trong số đó đang ngồi trên ghế bị cáo, sắp
đây sẽ nói đến anh ta, về những người khác tôi sẽ chỉ nói qua. Trong số
những người con khác người con cả là một trong những thanh niên hiện