ANH EM NHÀ CARAMAZOV - Trang 1214

trông thấy số tiền lớn, đây là lần đầu tiên hắn nhìn thấy một bàn tay cầm số
tiền như thế. Xấp giấy bạc trăm có thể gây cảm tưởng bệnh hoạn đến trí
tưởng tượng của hắn, lần đầu thì chưa có hậu quả gì cả. Vị công tố tài năng
của chúng ta đã vạch ra một cách tình vi lạ thường tất cả những giả thuyết
pro và contra về khả năng kết tội Xmerdiakov giết người và đặc biệt hỏi: vì
cớ gì hắn giả vờ động kinh? Phải, nhưng hắn có thể hoàn toàn không giả
vờ, cơn bệnh có thể đến hoàn toàn tự nhiên, nhưng cũng có thể qua khỏi
hoàn toàn tự nhiên, người ốm có thể chợt tỉnh. Ta giả sử là không khỏi hẳn,
nhưng đến một lúc vẫn cứ hồi tỉnh lại như thường có trong những cơn động
kinh. Công tố hỏi: Xmerdiakov giết người vào lúc nào? Nhưng chỉ ra lúc
đó hết sức dễ. Hắn có thể tỉnh giấc và trở dậy sau giấc ngủ sâu (bởi vì hắn
chỉ có chìm trong giấc ngủ; sau cơn bệnh động kinh bao giờ cũng là giấc
ngủ sâu), đó chính là lúc lão Grigori chộp lấy chân bị cáo leo lên bờ tường,
gào vang: "Thằng giết cha!", tiếng gào ấy thật lạ thường trong đêm hôm
thanh vắng và có thể làm Xmerdiakov thức giấc, lúc ấy hắn có thể ngủ
không say lắm: tất nhiên hắn cũng có thể thức giấc một giờ trước đó. Rời
khỏi giường, vô ý thức và không có dự định nào, hắn ra chỗ có tiếng gào,
xem có chuyện gì, đầu hắn mụ mị, trí tưởng tượng vẫn còn mơ màng,
nhưng hắn đã ở trong vườn, tới gần những cửa sổ sáng và được chủ cho
biết một tin làm hắn hết sức mừng. Nhưng tính toán lập tức bừng lên trong
đầu hắn. Ông chủ sợ hãi cho hắn biết mọi chi tiết. Thế là dần dần, trong trí
não ốm đau, rồi loạn của hắn nảy ra một ý nghĩ ghê rợn, nhưng hấp dẫn và
có tính logic không cưỡng lại được: giết, lấy ba ngàn đồng và đổ tất cả cho
cậu chủ - bây giờ người ta còn nghĩ đến ai nếu không phải là con ông chủ,
có thể kết tội ai nếu không là con ông chủ, mọi chứng cứ, cậu ta có mặt ở
đây kia mà? Máu tham tiền, tham chiếm đoạt choán hết tình thần hắn, đồng
thời với ý nghĩ về việc thoát khỏi sự trừng phạt. Ôi, những cơn bốc đồng
bất ngờ và không thể cưỡng lại được ấy thường xảy đến khi có dịp, cái
chính là thường đến một cách bất ngờ với những kẻ giết người mà một phút
trước không hề biết rằng mình muốn giết người! Thế là Xmerdiakov có thể
vào chỗ ông chủ và thực hiện kế hoạch của mình, bằng vũ khí gì - bằng
viên đá đầu tiên mà hắn nhặt trong vườn. Nhưng để làm gì, với mục đích