ANH EM NHÀ CARAMAZOV - Trang 1212

việc như thế? Chúng ta có bằng chứng vững chắc nào là bị cáo nói dối
chúng ta? Thế còn cái xác của người cha; người ta sẽ lại vạch ra với chúng
ta: anh ta đã bỏ chạy, anh ta không giết, vậy thế ai giết ông già? Tôi xin
nhắc lại: đây là toàn bộ logic của bên công tố: ai giết, nếu không phải là
anh ta? Chẳng có ai thay anh ta. Thưa quý vị bồi thẩm, có phải như vậy
không? Có thật là là dùsao cũng không tìm được ai thay vào không? Chúng
ta đã nghe thấy bên công tố điểm tên từng người vẫn ở đấy và đêm hôm ấy
có mặt tại nhà này. Có năm người. Tôi đồng ý là có ba người không chịu
cách nhiệm, ấy là: nạn nhân, Grigori và vợ lão. Thành thử chỉ còn bị cáo và
Xmerdiakov vị công tố đã kêu lên một cách đầy cảm hứng rằng bị cáo đổ
cho Xmerdiakov vì không có ai mà đổ tội nữa nếu có người thứ sáu nào đó,
chodù là bóng ma của một người thứ sáu thì bị cáo sẽ lập tức không đổ cho
Xmerdiakov nữa vì xấu hổ, mà đổ cho người thứ sáu ấy ngay.
Nhưng thưa quý vị bồi thẩm, tại sao tôi không thể kết luận hoàn toàn ngược
lại? Có hai người: bị cáo và Xmerdiakov - tại sao tôi không thể nói rằng
công tố buộc tội khách hàng của tôi chỉ vì không còn ai khác? Mà không
còn ai khác là vì do thiên kiến có sẵn, ông đã loại bỏ bất cứ sự nghi ngờ nào
đối với Xmerdiakov. Phải, quả thực là đổ tội cho Xmerdiakov chỉ có bản
thân bị cáo, hai anh em bị cáo và Xvetlova, chỉ có vậy thôi. Nhưng vẫn còn
những người trong số những người khai cung: đấy là sự rì rầm trong xã hội,
tuy là mơ hồ, với những câu hỏi, những nghi ngờ nào đó, có những tin đồn
mập mờ, ta cảm thấy có sự chờ đợi nào đó. Cuối cùng, sự đối chiếu các sự
kiện, sự đối chiếu rất đặc sắc, tuy xin thú thật là vu vơ, cũng là một bằng
chứng; thứ nhất là lên cơn động kinh đúng vào ngày xảy ra đại hoạ, không
hiểu sao bên công tố buộc phải ra sức biện bạch, bảo vệ nó, tiếp đến sự tự
sát bất ngờ của Xmerdiakov trước phiên toà. Tuy nhiên, lời khai không kém
"phần bất ngờ của người em lớn của bị cáo tại phiên toà hôm nay, cho đến
lúc ấy anh ta vẫn tin rằng anh mình có tội, vậy mà anh ta mang tiền đến và
lại nêu đích danh Xmerdiakov là kẻ giết người! Ôi, cùng với toà và bên
công tố, tôi hoàn toàn tin chắc rằng Ivan Karamazov ốm và lên cơn sốt mê
sảng, lời khai của anh ta thực sự có thể là một mưu toan tuyệt vọng, mà lại
trong cơn mê sảng, để cứu anh bằng cách đổ tội cho kẻ đã chết. Tuy nhiên,