ANH EM NHÀ CARAMAZOV - Trang 1213

tên Xmerdiakov đã được thốt lên, dường như là nghe thấy một cái gì bí ẩn.
Ở đây có cái gì chưa nói hết, thưa quý vị bồi thẩm, chưa xong hắn. Và có lẽ
sẽ còn được nói nốt. Nhưng ta hãy tạm gác chuyện ấy lại, chuyện ấy để sau.
Ban nãy toà đã quyết định tiếp tục phiên xử, nhưng bây giờ, trong lúc chờ
đợi, tôi có thể vạch ra một đôi điều, chẳng hạn những nhận xét về tính cách
của Xmerdiakov đã qua đời mà vị công tố đã vẽ ra một cách tinh vi và tài
ba. Nhưng tuy ngạc nhiên về tài năng của ông, tôi không thể đồng ý với
ông về thực chất của những nhận xét của ông. Tôi đã đến nhà Xmerdiakov,
đã gặp hắn và nói chuyện với hắn, hắn gây cho tôi ấn tượng hoàn toàn
khác, hắn yếu sức khỏe, đấy là sự thật, nhưng về tính cách, trái tim thì hoàn
toàn không, đây hoàn toàn không phải là con người yếu đuối như bên công
tố kết luận. Đặc biệt tôi không thấy hắn nhút nhát, sự nhút nhát mà vị công
tố đã miêu tả hết sức đặc sắc với chúng ta. Hắn hoàn toàn không chất phác,
trái lại, tôi thấy một sự đa nghi ghê gớm ẩn dưới cái vẻ ngoài ngây thơ và
một trí tuệ có khả năng quan sát rất nhiều. Ồ! Bên công tố quá chất phác
cho rằng hắn gàn dở. Hắn để lại cho tôi một cảm tưởng hoàn toàn dứt
khoát: tôi ra về với niềm tin chắc rằng con người này rất độc đáo, háo danh
vô tận hay trả thù và ghen tị kinh khủng. Tôi đã thu thập được một số điều:
hắn căm thù nguồn gốc của mình, xấu hổ về điều đó và nghiến răng nhắc
lại rằng hắn là "con của Xmerdiasaia".". Đối với Grigori và vợ lão là những
ân nhân của hắn thời thơ ấu, hắn có thái độ thiểu tôn trọng. Hắn nguyền rủa
và chế nhạo nước Nga. Hắn mơ ước sang Pháp để trở thành người Pháp.
Trước đó, hắn nói nhiều và thường xuyên rằng hắn không có tiền đề làm
việc đó. Tôi có cảm giác rằng hắn không yêu ai ngoài bản thân mình, hắn
tự đánh giá mình cao kỳ lạ. Hắn cho rằng trình độ học thức thể hiện ở bộ
quần áo bảnh bao, sơ mi sạch sẽ và đôi ủng bóng lộn. Tự coi mình là con
hoang của Fedor Pavlovich (mà đây là sự thật), hắn có thể căm thù địa vị
của mình so với các con chính thức của chủ: họ có tất cả, còn hắn chỉ là tên
nấu bếp. Hắn cho tôi biết rằng hắn cùng với Fedor Pavlovich cho tiền vào
phong bì. Cố nhiên hắn căm ghét mục đích dùng số tiền đó - với số tiền ấy
hắn có thể tiến thân. Thêm nữa, hắn đã nhìn thấy ba ngàn rúp toàn bạc trăm
mới tinh (tôi cố ý hỏi hắn điều đó). Ôi, đừng bao giờ cho kẻ ghen tị và tự ái