ANH EM NHÀ CARAMAZOV - Trang 1225

Không có cái chày ác hại đó trong tay, có lẽ anh ta chỉ đánh cha thôi, chứ
không giết. Khi bỏ chạy, anh ta không biết ông già bị anh ta đánh gục có bị
giết chết không. Giết người như thế chỉ có thể quy vào tội giết cha do thành
kiến! Nhưng đấy có phải là giết người không, có thật là giết người không,
tôi lại kêu gọi quý vị lần nữa từ đáy lòng tôi! Thưa quý vị bồi thẩm, chúng
ta sẽ kết án bị cáo, và anh ta sẽ tự nhủ: "Nhưng con người này không làm gì
cho số phận của ta, không giáo dục dạy dỗ ta để ta tốt hơn lên, để làm cho
ta trở thành con người. Những người này không cho ta ăn uống, không đến
thăm ta khi ta trần như nhộng ở trong ngục thất, và bây giờ họ đưa ta đi tù
khổ sai. Ta với họ thế là xong nợ, bây giờ ta không nợ nần gì họ và đời đời
kiếp kiếp không nợ nần gì ai. Họ độc ác và ta cũng sẽ độc ác. Họ tàn bạo, ta
cũng sẽ tàn bạo". Anh ta sẽ nói như thế đấy, thưa quý vị bồi thẩm. Tôi xin
thề rằng quý vị kết án anh ta chỉ làm cho anh ta nhẹ mình, lương tâm anh ta
sẽ nhẹ nhõm, anh ta sẽ nguyền rủa máu do tay anh ta làm đổ ra, chứ không
hối tiếc. Đồng thời quý vị giết chết trong anh ta khả năng trở thành con
người, bởi vì anh ta sẽ độc ác và đui mù suốt đời. Nhưng phải chăng quý vị
giết chết trong anh ta một cách đáng sợ, ghê gớm, bằng một hình phạt
khủng khiếp nhất có thể tưởng tượng ra, nhưng để cứu vớt và phục hưng
linh hồn anh ta mãi mãi? Nếu vậy, hãy trấn áp anh ta bằng lòng nhân từ của
quý vị! Quý vị sẽ nhìn thấy, sẽ nghe thấy tâm hồn anh ta run lên và khiếp
sợ: "Ta có chịu đựng nổi ơn huệ ấy không, ta có xứng với sự yêu thương
như thế không!" - anh ta sẽ kêu lên như vậy! Ôi, tôi biết, tôi biết trái tim ấy,
đấy là trái tim man rợ, nhưng cao quý, thưa quý vị bồi thẩm. Nó sẽ bái phục
công đức của quý vị, nó khao khát một hành động vĩ đại của tình yêu, nó sẽ
bốc cháy và phục sinh mãi mãi. Có những tâm hồn do sự hạn hẹp của mình
mà lên án cả thế gian. Nhưng hãy đè nén tâm hồn ấy bằng lòng nhân từ,
hãy bày tỏ lòng yêu thương nó, nó sẽ nguyền rủa việc làm xấu xa của mình,
vì nó có bao nhiêu man thiện. Tâm hồn ấy sẽ mở rộng ra và sẽ thấy Chúa
Trời nhân từ biết bao, người đời đẹp và công bằng xiết bao. Sự sám hối sẽ
làm y khiếp sợ sẽ đè nén y và cơ man nào là món nợ y phải mang từ nay.
Khi ấy y sẽ không nói: "Thế là xong mọi nợ nần", mà sẽ nói: "Ta có tội với
tất cả mọi người và càng không xứng đáng với mọi người". Nước mắt chan