diệt thì hậu quả ắt là như thế không? - Trưởng lão bỗng hỏi Ivan
Fedorovich.
- Vâng tôi khẳng định điều đó. Không có đức hạnh nếu không có sự bất diệt
của linh hồn.
- Nếu ông tin như thế thì ông thật hạnh phúc hoặc là rất bất hạnh!
- Tại sao lại bất hạnh? - Ivan Fedorovich mỉm cười.
- Bởi vì nhiều phần chắc là ông không tin linh hồn ông là bất diệt, mà cũng
không tin những gì ông viết về giáo hội và vấn đề giáo hội.
- Có lẽ Cha có lý!… Nhưng dẫu sao không hẳn là tôi nói đùa… - Ivan
Fedorovich bỗng thú nhận, và sự thú nhận lạ lùng ấy lập tức khiến chàng
đỏ mặt.
Không hẳn là ông đùa, đúng vậy. Ý nghĩ ấy vẫn chưa nhất quyết trong tâm
tư ông, vì vậy ông bị giày vò. Nhưng kẻ bị hành hạ đôi khi thích tiêu khiển
bằng sự thất vọng của mình, hoặc giả cũng do thất vọng. Hiện giờ do thất
vọng mà ông tiêu khiển bằng các bài báo, những cuộc tranh luận phù
phiếm, nhưng chính ông không tin phép biện chứng của mình và đau lòng
tự cười mình. Ở ông vấn đề đó chưa được giải quyết đấy là nỗi đau xót lớn
của ông, vì nó khẩn thiết đòi phải được giải quyết.
- Thế liệu nó có thể được giải quyết trong tâm tư tôi không?
