và hôm nay. Nhưng thực ra nó không chế nhạo, mà chỉ đùa thôi. Thế mà nó
hối hận thực sự, gần như ứa nước mắt, đến nỗi tôi ngạc nhiên. Trước đây
chưa bao giờ nó thực bụng hối hận khi nó chế nhạo tôi, mà biến tất cả thành
trò đùa. Anh biết đấy, nó cứ chế nhạo tôi luôn ấy mà. Nhưng bây giờ thì nó
nghiêm chỉnh, bây giờ thì tất cả đều là nghiêm chỉnh. Nó hết sức coi trọng
ý kiến của anh. Alecxei Fedorovich ạ, nếu có thể thì anh đừng giận nó,
đừng để bụng. Tôi bao giờ cũng gượng nhẹ với nó, vì nó hết sức thông
minh, anh có tin không? Ban nãy nó nói anh là bạn nó từ thuở bé, "người
bạn đứng đắn nhất thuở bé", anh hãy tưởng tượng xem, người bạn đứng đắn
nhất, thế còn tôi thì sao? Về việc này, nó có những tình cảm cực kỳ nghiêm
chỉnh và thậm chí cả những kỷ niệm, nhất là những câu và những lời âu
yếm không thể ngờ tới được, vậy mà đột nhiên lại buột ra. Như mới đây nó
nói về cây thông chẳng hạn: ở vườn nhà chúng tôi có một cây thông từ hồi
nó còn bé lắm, có lẽ hiện giờ vẫn còn đấy, cho nên chẳng phải là nói về thời
quá khứ. Thông không như người, rất lâu chẳng hề thay đổi gì, Alecxei
Fedorovich ạ. Nó nói: "Mẹ ơi, con nhớ đến cây thông ấy như trong giấc mơ
"xoxna kak xoxna"(1), hình như nó diễn tả hơi khác, ở đây có sự lẫn lộn gì
đó "xoxna" là một tiếng dớ dẩn, nhưng chẳng qua là nó nhân chuyện ấy để
nói với tôi một điều gì rất đặc sắc mà dứt khoát tôi không đủ sức truyền đạt
lại. Vả lại tôi quên hết rồi. Thôi, tạm biệt, tôi bàng hoàng quá, hẳn là tôi
phát điên lên đây. Ôi chao, Alecxei Fedorovich - trong đời tôi đã hai lần
hoá điên và đã được chữa khỏi. Anh đến với Liza đi. Hãy khích lệ nó, việc
này anh vốn khéo lắm mà. Liza, - bà gọi to khi đến gần cửa buồng cô con
gái. - mẹ đưa Alecxei Fedorovich đến với con đây, anh ấy đã bị con xúc
phạm nặng nề, nhưng anh ấy không giận con chút nào, mẹ cam đoan với
con đấy, trái lại anh ấy lấy làm lạ rằng con lại có thể nghĩ như thế!
- Merci maman(2); mời vào, anh Alecxei Fedorovich.
Aliosa vào. Liza nhìn anh hơi có vẻ ngượng ngùng và bỗng nhiên mặt đỏ
đến tận mang tai. Rõ ràng cô có điều gì hổ thẹn, và như thường thấy trong
