- Nhưng tại sao anh lại mở đầu "sao cho thật ngớ ngẩn"? - Aliosa hỏi, trầm
ngâm nhìn anh.
- Đúng, thứ nhất là để tạo nên màu sắc đặc Nga: người Nga bàn luận về
những đề tài ấy bao giờ cũng hết sức ngớ ngẩn. Hai nữa là càng ngớ ngẩn
càng gần với thực tế. Càng ngớ ngẩn càng sáng rõ. Ngớ ngẩn thì ngắn gọn
và chân chất, còn tinh khôn thì quanh co và lẩn trốn. Tinh khôn thì ti tiện,
ngớ ngản thì ngay thẳng thật thà. Tôi đã đi đến chỗ bộc lộ sự thất vọng của
tôi, và tôi trình bày sự thất vọng đó càng ngớ ngẩn càng có lợi cho tôi.
- Anh sẽ giải thích cho tôi biết vì sao anh "không chấp nhận thế giới này"
chứ? - Aliosa nói.
- Ừ, cố nhiên, tôi sẽ giải thích, không có gì là bí mật, thì tôi cũng cốt thế mà
thôi. Chú em tôi ơi, tôi không có ý làm hỏng chú và đẩy chú ra khỏi chỗ
đứng vững chắc của chú, mà có lẽ tôi muốn dùng chú làm phương thuốc
chữa bệnh cho mình. - Ivan bỗng mỉm cười, hoàn toàn như một đứa bé nhỏ
tuổi hiền lành.
Chưa bao giờ Aliosa thấy anh có nụ cười như thế.
Chú thích:
(1) Tiếng Pháp trong nguyên bản, nghĩa là sự bộc lộ tín ngưỡng (N.D).
(2) Caine và Abel đềulà con của Eva với Adam. Caine giết em là Abel, vì
ghen tỵ. Chúa Trời hỏi Caine về Abel, Caine đáp: "Tôi là người coi giữ em
tôi sao?" (N.D).
