ANH EM NHÀ CARAMAZOV - Trang 420

tước). Tại sao vậy, chú nghĩ thế nào? Ấy là bởi tôi có mùi hôi hám chẳng
hạn, hay tại mặt tôi nom đần độn, hay tại tôi đã có lần giẫm phải chân
người đó. Với lại, đau khổ có nhiều loại: nỗi đau khổ loại này thì ân nhân
của tôi còn chấp nhận được, nhưng loại đau khổ cao hơn một chút, đau khổ
vẻ tư tưởng chẳng hạn thì không được, hãn hữu lắm ngài mới cho phép, bởi
vì giả dụ ngài nhìn tôi và bỗng thấy mặt tôi không phải là bộ mặt mà trí
tưởng tượng của ngài hình dung ra cho một người đau khổ về một tư tưởng
như thế. Vậy là lập tức ngài tước bỏ những ân huệ ban cho tôi, mà hoàn
toàn không phải là độc ác Người hành khất, đặc biệt là những người hành
khất cao quý, không bao giờ nên xuất đầu lộ diện, mà phải xin bố thí qua
báo chí. Về lý thuyết thì vẫn có thể yêu đồng loại, dù là yêu từ xa, nhưng ở
gần thì hầu như không bao giờ. Nếu mọi cái như trên sân khấu trong vũ ba
lê, nhưng kẻ hành khất xuất hiện trong những bộ quần áo rách bằng tơ lụa
và những tấm đăng ten tơi tả, xin bố thí bằng động tác vũ duyên dáng thì có
thể thích thú ngấm nhìn họ. Nhìn mà thích thú, chứ vẫn không yêu. Những
chuyện ấy nói thế đủ rồi. Tôi chỉ cần đặt chú vào điểm nhìn của tôi. Tôi
muốn nói về nỗi đau khổ của nhân loại nói chung, nhưng tốt hơn hết là ta
đừng lôi ở nỗi đau khổ của trẻ em mà thôi, điều đó sẽ làm cho quy mô lý lẽ
của tôi giảm bớt đi mười lần, nhưng chỉ nói về trẻ em thôi thì hơn. Như vậy
thì bất lợi cho tôi hơn, tất nhiên. Nhưng thứ nhất, trẻ em thì ở gần vẫn có
thể yêu chúng được, cho dù chúng bẩn thỉu, cho dù mặt mũi chúng xấu xí
(nhưng tôi cho rằng trẻ em không bao giờ xấu xí). Hai nữa, tôi không nói
đến người lớn còn vì lẽ họ đáng kinh tởm, không đáng được yêu, họ đang
phải chịu sự trừng phạt: họ đã ăn quả cấm và nhận biết được thiện ác, họ đã
trở nên "giống như Chúa Trời". Bây giờ họ vẫn tiếp tục ăn quả cấm. Nhưng
trẻ em chưa ăn gì cả và chưa phạm tội gì hết. Chú có yêu tôi không, Aliosa?
Tôi biết chú yêu trẻ, chú sẽ hiểu được vì sao lúc này lôi chỉ muốn nói đến
trẻ em. Trẻ em trên trái đất cũng đau khổ nhiều không, cố nhiên đấy là để
chuộc tội cho cha, chúng bị trừng phạt vì cha chúng đã ăn quả cấm, - nhưng
đấy là lập luận của thế giới khác trái tim người trên cõi đất này không hiểu
được. Người vô tội nhất là lại vô tội như trẻ thơ, không thể phải đau khổ
thay cho kẻ khác! Tôi làm chú ngạc nhiên, Aliosa, nhưng tôi cũng yêu trẻ