ANH EM NHÀ CARAMAZOV - Trang 416

lùng, điều kỳ dị không phải là thực sự có Chúa Trời, điều kỳ dị ấy là ý nghĩ
ấy - ý nghĩ cần phải có Chúa Trời - lại có thể len vào đầu một con vật
hoang dã và hung dữ như con người, một ý nghĩ rất đỗi thiêng liêng, rất
mực cảm động, khôn ngoan đến điều và làm vinh dự cho con người vô
cùng. Về phần tôi thì đã từ lâu tôi quyết định không nghĩ đến chuyện con
người sáng tạo ra Chúa Trời hay Chúa Trời sáng tạo ra con người. Dĩ nhiên
tôi sẽ không điểm lại tất cả các nên đề hiện nay của các chú thiếu niên Nga
về vấn đề này, tất cả các tiên đề đó đều là suy ra từ những giả thuyết châu
Âu; bởi vì cái mà ở đấy là giả thuyết thì lập tức trở thành tiên đề đối với
chú thiếu niên Nga, mà chẳng phải chỉ với các chú thiếu niên thỏi đâu, mà
cả với các giáo sư của họ nữa, bởi vì điều rất thường có ở ta hiện nay là các
giáo sư Nga cũng là những chú thiếu niên Nga. Vì thế tôi bỏ qua tất cả các
giả thuyết. Bây giờ nhiệm vụ của tôi với chú là gì? Nhiệm vụ của tôi phải
làm thế nào giải thích thật mau lẹ với chú về bản chất của tôi: tôi là người
thế nào, tôi tin vào cái gì và hy vọng gì, thế chứ gì? Vì vậy tôi tuyên bố
rằng tôi chấp nhận Chúa Trời một cách trực tiếp và giản dị. Tuy nhiên, cần
lưu ý một điều: nếu như có Chúa Trời và quả thực là Chúa Trời sáng tạo ra
trái đất thì chúng ta hoàn toàn biết rằng Ngài tạo ra nó theo hình học Euclit,
còn trí tuệ con người thì chỉ có khái niệm về ba chiều không gian. Thế
nhưng trước kia và ngay cả bây giờ nữa vẫn có những nhà hình học và
những nhà triết học, thậm chí cả những người lỗi lạc nhất trong bọn họ,
hoài nghi về việc cả vũ trụ, hay rộng hơn nữa, mọi tồn tại được tạo nên chỉ
theo hình học Euclỉt, thậm chí họ dám mơ ước rằng hai đường thẳng song
song, mà theo Euclit thì không thể gặp nhau ở vô cực. Chú ạ, tôi đã quyết
định rằng nếu như ngay cả điều đó tôi cũng không hiểu nổi thì sao tôi hiểu
được về Chúa Trời. Tôi khiêm nhường thú nhận rằng tôi không có chút khả
năng nào giải quyết được những vấn đề như thế, trí tuệ tôi là trí tuệ Euclit
phàm trần, vì thế làm thế nào mà giải quyết vấn đề không phải của thế gian
này. Mà tôi cũng khuyên chú đừng bao giờ nghĩ đến chuyện ấy, bạn tôi ạ,
nhất là vấn đề có hay không có Chúa Trời. Đấy là những vấn đề vượt hẳn ra
ngoài khả năng của cái trí tuệ chỉ có khái niệm về ba chiều. Vậy là tôi chấp
nhận có Chúa Trời, chẳng những là sẵn lòng chấp nhận, mà còn chấp nhận