trái đất này lại - các nhà cam quyền, các đại chủ giáo, các nhà bác học, các
nhà triết học, các nhà thờ - và đặt ra cho họ một nhiệm vụ: hãy nghĩ ra,
soạn ra ba câu hỏi không chỉ phù hợp với quy mô của sự biến, mà chỉ bằng
mấy lời, chỉ ba câu thôi, diễn đạt đủ toàn bộ lịch sử sau này của thế giới và
nhân loại, thì ông có cho rằng tất cả sự anh minh của trái đất chung đúc lại
có thể nghĩ ra điều gì mạnh mê và sâu sắc như ba câu hỏi mà quý đầy uy
lực và tinh khôn quả thật đã đề ra với ông không? Chỉ xét ba câu hỏi ấy, chỉ
xem việc chúng xuất hiện ra như một phép lạ là đủ hiểu rằng đấy không
phải lả trí tuệ thông thường của con người, mà trí tuệ vĩnh hằng và tuyệt
đối, lần vì ba câu hỏi ấy dường như đúc kết và tiên tri toàn bộ lịch sử nhân
loại sau này, đấy là ba hình ảnh hội tụ mâu thuẫn lịch sử không thể giải
quyết
được của bản chất con người trên toàn trái đất. Lúc bấy giờ chưa thể thấy rõ
được điều đó bởi vì không thể biết được tương lai, nhưng bây giờ, sau
mười lăm thế kỷ, chúng ta thấy trong ba câu hỏi ấy mọi điều đã được đoán
nhận và tiên tri, và tất cả đều đã hành sự thực, đến độ không thể thêm bớt gì
vào đấy được nữa. Ông, hãy quyết định xem ai đúng: ông hay kẻ đã hỏi ông
hồi ấy? Ông hãy nhớ lại câu hỏi thứ nhất; tuy không đúng từng lời, nhưng ý
nghĩa của câu hỏi ấy là: "Chúa muốn tay không bước vào đời hứa hẹn với
người đời thứ tự do mà người đời chất phác và bẩm tính càn rỡ không thể
hiểu nổi, đâm ra khiếp sợ nó, bởi vì đối với con người và xã hội loài người,
không bao giờ có cái gì khó chịu đựng hơn tự do. Chúa thấy những hòn đá
trong sa mạc nóng bỏng, trơ trụi kia chứ? Hãy biến đã thành bánh mì đi, khi
ấy loài người sẽ chạy theo Chúa như một đàn cừu, biết ơn và ngoan ngoãn,
tuy luôn luôn run sợ Chúa sẽ rút tay về thì sẽ không còn bánh mì do Chúa
hoá phép ra nữa". Nhưng ông không muốn tước bỏ tự do của ông, nên đã
khước, từ đề nghị đó, vì ông lập luận rằng sự vâng lời mua chuộc được
bằng bánh mì thì còn gì là tự do nữa? Ông bác lại rằng con người không
phải, chỉ sống bằng bánh mì, nhưng ông có biết đâu rằng chính vì bánh mì
trần thế ấy mà thần linh của trái đất sẽ nổi lên chống lại ông, sẽ giao tranh
