gánh chịu sự đừng phạt thay cho họ. Chúng tôi sẽ gánh chịu và họ sẽ tôn
sùng chúng tôi như những ân nhân đã gánh lấy tội lỗi cho họ trước Chúa
Trời. Họ sẽ không có điều gì giữ bí mật với chúng tôi. Chúng tôi sẽ cho
phép hay cấm họ sống với vợ và người tình, có con hay không có con, - tất
cả tuỳ theo sự vâng lời họ, - và họ sẽ vui vẻ và sung sướng tuân phục chúng
tôi. Những bí mật khiến cho lương tâm họ bị giày vò ghê gớm nhất, họ sẽ
thổ lộ hết với chúng tôi, và chúng tôi sẽ giải quyết cho họ, họ sẽ vui sướng
tin theo quyết định của chúng tôi, bởi vì nó sẽ giải thoát họ khỏi nỗi lo âu
vô cùng lớn lao và những dằn vặt ghê gớm hiện nay khi mỗi cá nhân tự do
quyết định vận mệnh của mình. Và tất cả sẽ hạnh phúc, hàng triệu người,
trừ một trăm ngàn người quản lý họ. Chỉ vì chỉ có chúng tôi năm giữ điều
bí nhiệm, chỉ có chúng tôi sẽ bất hạnh. Sẽ có hàng trăm triệu người thơ
ngây sung sướng và một trăm ngàn người đau khổ phải chịu sự trừng phạt
vì biết thiện ác. Họ sẽ chết êm ả, nhân danh Chúa họ sẽ tắt nghỉ êm ả, và ở
thế giới bên kia họ sẽ chỉ tìm thấy cái chết. Nhưng chúng
được của bản chất con người trên toàn trái đất. Lúc bấy giờ chưa thể thấy rõ
được điều đó bởi vì không thể biết được tương lai, nhưng bây giờ, sau
mười lăm thế kỷ, chúng ta thấy trong ba câu hỏi ấy mọi điều đã được đoán
nhận và tiên tri, và tất cả đều đã hành sự thực, đến độ không thể thêm bớt gì
vào đấy được nữa. Ông, hãy quyết định xem ai đúng: ông hay kẻ đã hỏi ông
hồi ấy? Ông hãy nhớ lại câu hỏi thứ nhất; tuy không đúng từng lời, nhưng ý
nghĩa của câu hỏi ấy là: "Chúa muốn tay không bước vào đời hứa hẹn với
người đời thứ tự do mà người đời chất phác và bẩm tính càn rỡ không thể
hiểu nổi, đâm ra khiếp sợ nó, bởi vì đối với con người và xã hội loài người,
không bao giờ có cái gì khó chịu đựng hơn tự do. Chúa thấy những hòn đá
trong sa mạc nóng bỏng, trơ trụi kia chứ? Hãy biến đã thành bánh mì đi, khi
ấy loài người sẽ chạy theo Chúa như một đàn cừu, biết ơn và ngoan ngoãn,
tuy luôn luôn run sợ Chúa sẽ rút tay về thì sẽ không còn bánh mì do Chúa
hoá phép ra nữa". Nhưng ông không muốn tước bỏ tự do của ông, nên đã
khước, từ đề nghị đó, vì ông lập luận rằng sự vâng lời mua chuộc được
