trọng hơn hết. Con là người như thế đấy. Thưa các cha và các thầy của tôi, -
trưởng lão mỉm cười cảm động nói với các vị khách, - cho đến hôm nay
chưa bao giờ tôi nói, ngay cả với Alecxei, về việc tại sao tôi yêu khuôn mặt
trai trẻ của cậu ấy đến thế. Bây giờ tôi mới nói: đối với tôi khuôn mặt ấy
như gợi nhớ và tiên tri. Trong buổi bình minh của đời tôi, thuở còn bé dại,
tôi có một người anh chết giữa tuổi thanh xuân, trước mắt tôi, khi anh ấy
mới có mười bảy tuổi. Sau này trái qua cuộc sống, tôi dần dần thấy rõ rằng
trong số phận của tôi, người anh ấy dường như là sự chỉ bảo và định mệnh
của đấng Tối cao, bởi vì nếu anh không xuất hiện trong đời tôi, nếu không
có anh, thì tôi nghĩ rằng có lẽ không bao giờ tôi đi tu, không bước lên con
đường cao quý này. Sự hiện thấy đầu tiên ấy đến với tôi thời thơ ấu và bây
giờ khi chặng đường của tôi sắp chấm dứt thì hình ảnh ấy dường như lại
hiện ra trước mắt. Lạ kỳ thay, thưa các cha và các thầy, khuôn mặt Alecxei
không giống mặt anh tôi lắm, chỉ hơi giống thôi, nhưng tôi cảm thấy
Alecxei giống anh tôi về phương diện tinh thần đến nỗi nhiều lần tôi coi
Alecxei như người anh trẻ tuổi đã xuất hiện ở cuối con đường của tôi một
cách bí ẩn để gợi nhớ lại quá khứ và thấu hiểu lẽ huyền nhiệm, đến nỗi
thậm chí tôi ngạc nhiên về chính mình và về mơ ước kỳ lạ như thế của tôi:
Hãy nghe đây, Porfin, - Cha nói với người tập tu vẫn hầu hạ Cha. - Nhiều
lần ta thấy mặt con lộ vẻ buồn rầu vì ta yêu Alecxei hơn con. Bây giờ thì
con biết tại sao như thế, nhưng ta cũng yêu cả con nữa, con nên biết điều
đó, và đã nhiều lần ta rầu lòng thầy con buồn phiền. Thưa các vị khách yêu
quý, tôi muốn kể với các vị về người anh trẻ tuổi của tôi, bởi vì trong đời
tôi không có sự hiện thấy nào quý giá hơn, có ý nghĩa tiên tri và cảm động
hơn. Lòng đầy cảm kích, giây lát này tôi nhìn lại toàn bộ cuộc đời tôi,
dường như tôi sống lại cả quãng đời ấy…
Ở đây tôi cần phải lưu ý rằng cuộc trò chuyện cuối cùng của trưởng lão với
khách trong ngày cuối cùng của Cha có một phần còn lưu lại dưới hình
thức ghi chép. Alecxei Fedorovich Karamazov ghi lại ít lâu sau khi trưởng
lão tạ thế để làm kỷ niệm.
