Thưa các cha và các thầy, có lần một việc rất cảm động đã xảy ra với tôi.
Trong thời kỳ hành hương, một lần ở thị xã N, tôi gặp người lính hầu trước
kia của tôi, Afanaxi, từ hồi tôi chia tay với anh ta đến lúc ấy đã tám năm.
Tình cờ nhìn thấy tôi ở chợ, anh ta nhận ra, chạy đến với tôi, và trời ơi, anh
ta mừng rỡ quá, đâm bổ đến với tôi: "Cha ơi, đại nhân ơi, đại nhân đây ư?
Có phải Cha đấy không?". Anh ta dẫn tôi về nhà. Anh ta đã giải ngũ, đã lấy
vợ, có hai đứa con lít nhít. Vợ anh ta buôn thúng bán mẹt ở chợ. Căn buồng
nhỏ của anh ta nghèo nàn, nhưng sạch sẽ, vui tươi Anh ta mời tôi ngồi, đặt
ấm xamôva, cho đi gọi vợ về, cứ như thể tôi đến là một ngày hội đối với
anh ta. Anh ta dem các con ra "Xin Cha ban phước cho các cháu". - "Tôi
đâu đáng ban phước cho các cháu, - tôi trả lời anh ta, - tôi là một thầy tu
bình thường bé mọn, tôi sẽ cầu Chúa cho các cháu, còn về anh, Afanaxi
Pavlovich ạ, bấy nay ngày nào tôi cũng cầu khấn cho anh, kể từ hôm ấy,
bởi vì mọi sự đều từ anh mà ra". Và tôi đã gắng hết sức giải thích cho anh
ta. Con người đến lạ: anh ta nhìn tôi và vẫn không thể hình dung được rằng,
tôi, chủ cũ của anh ta, một sĩ quan, bây giờ lại ở trước mặt anh ta trong bộ
dạng như thế, y phục như thế, thậm chí anh ta khóc. "Tại sao anh khóc, - tôi
bảo anh ta, - tôi không thể nào quên anh được, anh nên mừng cho tôi mới
phải, bạn thân mến ạ, vì con đường tôi đi là con đường vui sướng và tươi
sáng". Anh ta không nói gì, chỉ thốt lên tiếng "ồ" ngạc nhiên và lắc đầu cảm
động nhìn tôi. "Còn tài sản của Cha thì sao?" - anh ta hỏi. Tôi trả lời anh ta:
"Tôi cũng cho tu viện, những người tu hành chúng tôi sống chung với
nhau". Uống trà xong, tôi từ giã gia đình anh ta, đột nhiên anh ta đưa cho
tôi đồng năm mươi kopek cúng cho tu viện và hối hả giúi vào tay tôi một
đồng nữa, tôi thấy cũng là năm mươi kopek. Anh ta nói: "Đây là biếu Cha,
Cha là người hành hương, còn đi đây đi đó có thể sẽ có lúc cần đến, thưa
Cha". Tôi nhận tiền, cúi chào hai vợ chồng và ra đi, lòng vui sướng, trên
đường tôi nghĩ: "Bây giờ cả hai chúng ta, cả anh ta ở nhà và ta đang đi trên
đường, hẳn là đều thốt lên hai tiếng kêu ngạc nhiên và mỉm cười sung
sướng, trong lòng tưng bừng rộn rã, gật gù nhớ lại trời đã run rủi cho chúng
