Nhưng chẳng lẽ chỉ riêng việc mảnh giấy lăn lóc trên sàn là bằng chứng
rằng trong đó có tiền và tiền đã bị cướp đi ư? Nhưng người ta đáp:
‘Smerdyakov nhìn thấy tiền ở trong phong bì,’ nhưng hắn nhìn thấy tiền lần
cuối khi nào, tôi hỏi. Tôi đã nói chuyện với Smerdyakov, hắn nói với tôi
rằng hắn thấy tiền hai ngày trước khi xảy ra tai họa! Nhưng tại sao tôi không
thể giả thiết một tình huống, chẳng hạn ông già Fyodor Pavlovich ngồi lì ở
nhà, sốt ruột bồn chồn chờ người tình, vì không có việc gì làm, chợt nảy ra ý
nghĩ lấy chiếc phong bì và xé nó ra: ‘Phong bì làm cái quái gì, có lẽ nàng sẽ
không tin, còn nếu ta giơ cho nàng xem một tập ba chục tờ giấy ngũ sắc thì
có tác động mạnh hơn, nàng sẽ thèm nhỏ dãi ra’ – thế là ông già xé phong
bao, lấy tiền ra, còn phong bì thì vứt xuống sàn bằng bàn tay oai quyền của
ông chủ, và cố nhiên không sợ để lại tang chứng gì cả. Thưa quý vị bồi
thẩm, quý vị nghe đấy, giả thuyết như thế, sự kiện như thế có thể có quá đi
chứ? Tại sao không nhỉ? Nhưng nếu sự việc như thế có thể có thì lời buộc
tội cướp của tự nó tiêu ma: không có tiền, vì vậy cũng không có chuyện
cướp của. Nếu phong bì nằm trên sàn như một tang chứng rằng trong đó có
tiền thì tại sao tôi lại không thể khẳng định ngược lại, chính là phong bì nằm
lăn lóc trên sàn là bởi trong đó không còn tiền, ông chủ trước đó đã lấy ra
rồi. ‘Phải, nhưng vậy thì tiền biến đi đâu, nếu chính Fyodor Pavlovich đã lấy
ra; khám xét trong nhà không tìm thấy tiền kia mà?’ Thứ nhất, trong hộp của
ông ta đã tìm thấy một phần tiền, thứ hai là ông có thể lấy tiền từ buổi sáng,
thậm chí từ hôm trước, dùng tiền vào việc khác, thanh toán, gửi đi, cuối
cùng là thay đổi ý nghĩ của mình, thay đổi tận gốc kế hoạch hành động của
mình và không thấy cần thiết phải báo trước cho Smerdyakov biết thì sao?
Nếu giả thuyết như vậy có thể có, cho dù chỉ là một khả năng nhỏ nhoi thôi,
thì làm sao có thể buộc tội bị cáo một cách dai dẳng và cương quyết như thế,
rằng bị cáo giết người để cướp của và thực sự có cướp của. Vì như vậy là
chúng ta đi vào lãnh vực tiểu thuyết. Nếu khẳng định rằng một vật bị cướp
thì cần chỉ ra vật ấy hay ít ra chứng minh chắc chắn rằng vật đó có thực.
Đằng này chẳng ai nhìn thấy nó.
