chính kẻ phạm tội thừa nhận theo bản năng tâm hồn của họ. Có một điều
đúng đắn ban nãy đã được nói ra ở đây: nếu tòa án giáo hội thực sự bắt đầu
hoạt động với hiệu lực đầy đủ, nghĩa là nếu toàn thể xã hội chuyển biến
thành giáo hội, và chỉ là giáo hội mà thôi, thì chẳng những tòa án giáo hội sẽ
có ảnh hưởng chưa từng thấy đến việc cải hóa tội nhân, mà có lẽ chính sự
phạm tội cũng giảm đi một mức độ khó tưởng tượng nổi. Vả chăng, không
nghi ngờ gì nữa, trong tương lai, giáo hội trong nhiều trường hợp sẽ hiểu kẻ
phạm tội và hành vi phạm tội khác hẳn hiện nay, và giáo hội có thể đưa kẻ bị
tuyệt thông trở về với mình, ngăn ngừa kẻ có ý đồ phạm tội và vực dậy kẻ
đã sa ngã. Thực ra, – trưởng lão nhếch mép cười, – hiện giờ xã hội Kitô vẫn
chưa sẵn sàng và vẫn chỉ dựa trên bảy nhà hiền triết
; nhưng bởi vì họ
không suy yếu đi, nên xã hội Kitô vẫn không lay chuyển, vẫn chờ đến lúc nó
chuyển biến hoàn toàn từ một xã hội vốn là một liên minh gần như tà giáo
thành một giáo hội thống nhất bao trùm cả vũ trụ và nắm quyền trị vì. Xin
được như nguyện, amen! Cho dù đến kỳ tận thế đi nữa, bởi vì mệnh trời đã
định là chỉ cái đó được thành tựu! Không nên bối rối về thời gian và kỳ hạn,
bởi vì bí mật về thời gian và kỳ hạn ở trong sự anh minh của Thượng đế, ở
sự tiên tri và tình yêu của Ngài. Có những cái theo sự tính toán của con
người có thể còn rất xa vời thì theo mệnh trời định sẵn có lẽ đã sắp xuất
hiện, đã ở ngay ngưỡng cửa. Xin được như nguyện, amen!
– Amen, amen! – Cha Paissy lặp lại một cách sùng kính và nghiêm
khắc.
– Lạ thật, quá đỗi lạ lùng! – Miusov thốt lên không hẳn là nóng nảy, và
dường như là phẫn nộ ngấm ngầm.
– Ông thấy cái gì lạ lùng đến thế? – cha Iosif thận trọng hỏi.
– Nhưng thực ra thế là cái quái gì? – Miusov kêu lên, dường như đột
nhiên nổ bùng. – Nhà nước bị loại bỏ trên Trái đất, còn giáo hội được tôn lên
thành nhà nước! Đấy không phải là “chủ nghĩa giáo hoàng” nữa, mà là “chủ
