phạm xảy ra, Dmitri bị kết án, ở đây Dostoevsky phỉ nhổ cái tòa án giả dối,
tàn bạo thời đó. Phần thứ tư giải quyết vấn đề: ai giết? Mỗi chương đều có
chức năng, vai trò rõ rệt.
Nhà nghiên cứu Liên Xô có uy tín M. M. Bakhtin đã chỉ rõ tính đa
thanh (nhiều giọng nói) là đặc điểm quan trọng nhất ở các tiểu thuyết của
Dostoevsky. Trong tính đa thanh, điều trước hết là lập trường nghệ thuật mới
của tác giả đối với nhân vật: nhân vật có tính tự chủ, có tự do bên trong, về
nguyên tắc không chịu sự xác định trước theo cách định giá dứt khoát của
tác giả. Tiếng nói của tác giả về nhân vật được tổ chức như tiếng nói của
người đang có mặt, nghe tác giả nói và có thể trả lời tác giả. Tiếng nói của
nhân vật (quan điểm của nhân vật về thế giới) có giá trị ngang tiếng nói của
tác giả, cùng cất lên với tiếng nói của tác giả và tiếng nói đầy đủ giá trị của
các nhân vật khác. Như vậy, trong tác phẩm của Dostoevsky, nhiều nhân vật
cùng thuật chuyện về một sự biến, tạo nên những cách hiểu khác nhau về sự
biến đó. Chẳng hạn, diễn văn của biện lý và luật sư trong phiên tòa xử
Mitya. Tính đa thanh còn có trong tâm hồn mỗi nhân vật, nhân vật có thể có
nhiều quan niệm, ý kiến, dao động, nói một đằng nghĩ một nẻo.
Cũng do tính đa thanh, đối thoại chiếm một vị trí phi thường trong tác
phẩm Dostoevsky. Các nhân vật của ông tranh cãi với nhau, nêu lên những
vấn đề quan trọng nhất về thế giới quan, về bổn phận đạo đức, về tương
quan giữa người với người. Ivan Karamazov, trên lập trường không chấp
nhận thế giới hiện có, đã say sưa đưa ra luận chứng đanh thép đến nỗi các
nhân vật của phái “quy thuận” không sao bác bỏ được. Thế nhưng ý tưởng
được đề cập tới trong tranh luận không phải là thuần túy trừu tượng, mà
mang cả tính riêng của người phát biểu: không có “sự thật phi cá tính”, sự
thật về thế giới bao giờ cũng là sự thật của cá nhân. Cho nên, tư tưởng được
nêu lên bao giờ cũng đậm đà mãnh liệt, mặt khác nhân vật dù có tính tiêu
biểu đến đâu cũng không thành biểu tượng, mà là có xương có thịt.
Một trong những cái độc đáo nữa của Dostoevsky là các nhân vật của
ông bao giờ cũng hiện hữu trước hết với chính bản thân mình, với lương tâm
