của quần chúng nhân dân sao? Nó vẫn sống ngay cả trong sự vận động linh
hồn của chính những người vô thần đã phá hủy tất cả, nó vẫn sống như trước
kia, không gì lay chuyển nổi! Bởi vì ngay cả những người chối bỏ đạo Kitô
và chống đạo thực ra bản thân họ vẫn cứ theo hình ảnh của Chúa, họ vẫn cứ
là những người như thế, bởi vì cho đến giờ, sự tinh khôn cũng như nhiệt tâm
của họ không tạo nên được cho con người và phẩm giá con người một hình
ảnh nào khác cao cả hơn hình ảnh mà Chúa Kitô đã vạch ra tự xưa. Mọi
mưu toan thử nghiệm đều chỉ dẫn đến những cái quái gở. Con hãy nhớ kỹ
điều đó, bởi vì vị trưởng lão sắp tạ thế của con sai con hoàn tục. Có thể khi
nhớ tới ngày trọng đại này, con sẽ không quên cả những lời dặn dò chân tình
của ta, bởi vì con còn non trẻ, mà những cám dỗ trong đời thật là ghê gớm
và con chưa đủ sức chịu đựng đâu. Thôi đi đi, hỡi đứa con côi cút.
Nói đoạn, Cha Paissy ban phước cho Alyosha. Khi đã rời khỏi tu viện
và ngẫm kỹ tất cả những lời bất ngờ ấy, Alyosha chợt hiểu rằng ông thầy tu
nghiêm nghị và trước nay vẫn khe khắt với anh bây giờ đột nhiên trở thành
người bạn mới của anh và là người hướng đạo mới yêu mến anh nồng nhiệt:
hình như trưởng lão biết mình sắp mất đã gửi gắm lại anh cho Cha Paissy.
“Có lẽ đúng như thế thật” – Alyosha chợt nghĩ. Lời thuyết giảng bất ngờ và
thâm thúy mà anh vừa được nghe, chính cái đó chứ không phải cái gì khác,
chứng tỏ tấm lòng nồng nhiệt của Cha Paissy: Cha vội vã vũ trang càng sớm
càng hay cho cái đầu óc non trẻ đấu tranh với sự cám dỗ và dựng nên bức
thành kiên cố nhất mà Cha có thể hình dung ra được để bảo vệ cái tâm hồn
non trẻ được trao lại cho Cha.
