anh Dmitri như vậy. Vậy là dưới con mắt Ivan, Dmitri là con rắn độc và có
lẽ là con rắn độc đã từ lâu rồi. Phải chăng từ ngày Ivan biết Katerina
Ivanovna? Cố nhiên hôm qua Ivan vô tình buột ra những lời đó, nhưng vì là
vô tình nên càng quan trọng hơn. Nếu vậy thì làm sao hòa thuận được? Phải
chăng trái lại, đây là những duyên cớ mới gây nên sự thù địch nhau trong gia
đình? Nhưng cái chính là anh, Alyosha, anh nên thương ai? Anh mong muốn
gì cho mỗi người? Anh yêu cả hai, nhưng anh mong muốn gì cho mỗi người
giữa lúc có những mâu thuẫn ghê gớm như vậy? Rất dễ lạc trong cái mê lộ
như vậy, mà tâm tình Alyosha không thể chịu đựng nổi tình trạng không biết
chắc, bởi vì tình yêu của anh bao giờ cũng là tình yêu bằng hành động. Anh
không thể yêu một cách thụ động được, đã yêu là phải giúp đỡ người mình
yêu. Muốn vậy phải có mục đích, phải biết chắc người đó thích và cần gì, và
khi đã tin rằng mục đích đã chọn là đúng thì tất nhiên là phải giúp đỡ từng
người trong hai người. Nhưng Alyosha không có mục đích chắc chắn, tất cả
chỉ là mơ hồ, rắc rối. “Vò xé,” người ta bảo thế. Nhưng anh có hiểu thế nào
là vò xé kia chứ? Anh chẳng hiểu tí gì trong cái mớ bòng bong ấy!
Thấy Alyosha, Katerina Ivanovna vui sướng nói nhanh với Ivan
Fyodorovich lúc ấy đã đứng lên định đi:
– Khoan, khoan đã! Hãy nán lại một chút. Tôi muốn nghe ý kiến của
người này, con người mà tôi hết lòng tin cậy. Chị Katerina Osipovna, xin chị
cũng đừng đi. – Nàng nói thêm với bà Khokhlakova. Nàng kéo Alyosha
ngồi xuống cạnh mình, còn bà Khokhlakova ngồi ở phía đối diện bên cạnh
Ivan Fyodorovich.
– Đây toàn là những người bạn của tôi, tất cả những người bạn tôi có
trên đời, các bạn thân mến ạ. – Nàng nói một cách nồng nhiệt bằng một
giọng đầy nước mắt, run run vì đau khổ thành thực, khiến Alyosha lập tức
lại có thiện cảm với nàng. – Alexey Fyodorovich, hôm qua chú đã chứng
kiến sự việc... khủng khiếp ấy và chú thấy tôi như thế nào. Anh không thấy
cảnh đó, Ivan Fyodorovich ạ, nhưng chú ấy thấy. Chú ấy nghĩ gì về tối hôm
qua, tôi không biết, tôi chỉ biết có một điều: nếu sự việc lặp lại y nguyên như
