bảo chàng rằng đừng hòng bố sẽ dành cho một sự giúp đỡ nào ít nhiều đáng
kể. Dù sao chàng không hề rối trí và đã tìm được việc làm, mới đầu là dạy
học mỗi buổi hai mươi kopek, rồi chạy đến các tòa soạn báo với những bài
viết chừng mươi dòng về những chuyện xảy ra trên đường phố, ký tên
“Người mục kích”. Nghe nói những bài ấy bao giờ cũng rất thú vị và giật
gân, thành thử chúng mau chóng được ưa chuộng, chỉ riêng việc đó chàng
trẻ tuổi cũng đã tỏ ra hơn hẳn về mặt thực tế cũng như trí tuệ so với vô vàn
sinh viên nam nữ của chúng ta ở các thủ đô, những kẻ suốt đời túng thiếu và
khốn khổ, thường vẫn sớm tối đến gõ cửa các tòa báo và tạp chí, song chẳng
nghĩ ra được cách gì hơn ngoài việc lặp đi lặp lại mãi vẫn một đề nghị xin
được dịch từ tiếng Pháp hay chép lại bản thảo. Đã bắt mối được với các tòa
soạn, Ivan Fyodorovich không lúc nào để mất quan hệ, và trong những năm
cuối cùng ở đại học, chàng bắt đầu ra mắt với những bài điểm sách có giá trị
về những đề tài chuyên môn khác nhau, vì vậy thậm chí trở nên nổi tiếng
trong giới văn học. Tuy nhiên, mãi đến gần đây nhất, chàng mới tình cờ
giành được sự chú ý đặc biệt của một số độc giả đông hơn nhiều, vì vậy hồi
ấy lập tức chàng được nhiều người để ý và ghi nhớ. Đấy là một trường hợp
khá lạ lùng. Ở đại học ra và sửa soạn ra nước ngoài với số vốn hai ngàn rúp,
Ivan Fyodorovich đột nhiên cho đăng trên tờ báo lớn một bài kỳ dị đã khiến
cho cả những người không chuyên môn cũng phải chú ý, nhất là bài đó viết
về một đề tài có lẽ là hoàn toàn xa lạ với tác giả, bởi vì Ivan tốt nghiệp bộ
môn khoa học tự nhiên. Bài đó viết về một vấn đề đang được bàn luận ở
khắp nơi: vấn đề tòa án giáo hội. Sau khi phân tích những ý kiến đã có về
vấn đề này, tác giả đưa ra quan điểm riêng của mình. Đáng kể nhất là giọng
văn và kết luận hết sức bất ngờ.
Thế nhưng nhiều giáo sĩ dứt khoát cho rằng tác giả đứng về phía họ.
Đồng thời, không chỉ riêng những người thế tục, mà cả những người vô thần
cũng hoan hô người viết. Cuối cùng một số người tinh ý cả quyết rằng tất cả
bài báo chỉ là một trò đùa nhả và giễu cợt táo tợn. Tôi đặc biệt nhắc đến vụ
này vì bài báo ấy đã lọt đến cả tu viện trứ danh của chúng tôi ở gần thành
phố, đúng lúc ở đấy người ta đang quan tâm đến vấn đề tòa án giáo hội vừa
