cảnh nhuốc nhơ như thế nào, hai ba lần bà tuyên bố với những kẻ ăn bám bà:
“Đáng đời nó, đấy là trời trừng phạt kẻ vô ơn.”
Đúng ba tháng sau khi Sofia Ivanovna qua đời, bà quan đột nhiên đến
thành phố chúng tôi và tới thẳng nhà Fyodor Pavlovich, bà lưu lại trong thị
trấn có nửa giờ, nhưng đã làm được nhiều việc. Lúc ấy là buổi tối. Fyodor
Pavlovich, mà đã tám năm bà không nhìn mặt, say khật khưỡng ra gặp bà.
Người ta kể rằng ngay tức khắc, không đòi hỏi gì cả, vừa nhìn thấy y, bà liền
giáng cho y hai cái tát nên thân như pháo nổ và túm tóc giúi đầu xuống ba
lần, đoạn không nói thêm lời nào, bà đi thẳng xuống nhà tìm hai đứa trẻ.
Thoạt nhìn thấy chúng không được tắm rửa và áo quần bẩn thỉu, bà lập tức
ban cả cho Grigory một cái bạt tai và bảo cho biết bà sẽ đem cả hai đứa về ở
với bà. Rồi cứ để chúng y nguyên như thế, bà đưa chúng đi, choàng cho
chúng tấm mền, cho lên xe ngựa về thành phố của bà. Grigory nhận lãnh cái
tát như một tên nô lệ trung thành, không một lời hỗn xược, và khi đưa bà lão
ra xe, y rạp mình vái chào, kính cẩn thưa rằng: “Trời sẽ thưởng cho cụ đã
thương đến trẻ mồ côi.” “Dẫu sao mày vẫn là thằng ngu!” – bà quan quát
vào mặt y lúc xe chuyển bánh. Khi đã hiểu rõ sự tình, Fyodor Pavlovich thấy
như thế là tốt và chính thức ưng thuận để bà cụ nuôi dạy hai trẻ không bác
bỏ một điều khoản nào cả. Rồi y đi khắp thành phố kể lể về hai cái tát đã
được nhận lãnh.
Ít lâu sau bà cụ từ trần, nhưng bà di chúc để lại cho mỗi đứa trẻ một
ngàn rúp “cho chúng ăn học, toàn bộ số tiền ấy nhất thiết chỉ chi cho chúng,
nhưng sao cho đủ dùng đến tuổi thành niên, vì đối với những đứa trẻ như
thế, khoản bố thí như thế cũng là quá hậu, còn ai hằng tâm cho thêm thì tùy
ý”, vân vân và vân vân. Tôi không chính mắt đọc chúc thư, nhưng nghe nói
đúng là có một chỗ kỳ dị đại loại như thế và diễn đạt một cách quá ư độc
đáo. Được cái người thừa kế chủ chốt tài sản của bà lão là người chính trực,
thủ lĩnh giới quý tộc tỉnh đó, ông Yefim Petrovich Polenov. Sau khi trao đổi
thư từ với Fyodor Pavlovich và đoán ra ngay rằng không hòng gì y bỏ tiền ra
cho việc giáo dục các con y (tuy y không bao giờ từ chối thẳng thừng, mà
