thoảng lại nhìn ra những khung cửa sổ tăm tối và chẳng thấy gì ngoài màn
đêm.
Đã khuya lắm rồi mà Ivan Fyodorovich vẫn chưa ngủ, vẫn nghĩ ngợi.
Đêm ấy chàng đi nằm muộn, khoảng hai giờ sáng. Nhưng chúng tôi sẽ
không thuật lại tất cả dòng suy nghĩ của chàng, vả lại chưa đến lúc thâm
nhập vào tâm hồn này: rồi sẽ đến lượt nó. Mà cho dù có muốn thử tường
thuật lại thì việc đó cũng rất rắc rối, bởi vì đây không phải là những ý nghĩ,
mà là một cái gì rất đỗi vu vơ, cái chính là quá xao xuyến. Chính chàng cảm
thấy mình đã mất hết mọi đầu mối. Chàng bị dằn vặt bởi những mong muốn
kỳ lạ và hoàn toàn bất ngờ, chẳng hạn: quá nửa đêm, một ý muốn khẩn thiết
không thể chịu đựng nổi xui khiến chàng xuống dưới nhà, mở cửa, đến gian
đầu hồi đánh cho Smerdyakov một trận, nhưng nếu hỏi cớ gì thì hẳn bản
thân chàng dứt khoát và không đưa ra được một lý do nào đích xác, ngoại
trừ lý do là chàng căm ghét thằng hầu này, nó là một tên xấc láo nhất trên
đời đã xúc phạm nặng nề đến chàng. Mặt khác, đêm hôm ấy, nhiều lần tâm
hồn chàng cảm thấy một sự rụt rè nhục nhã không sao giải thích nổi, nó
khiến cho chàng bỗng mất hết mọi sức lực (chàng cảm thấy thế). Đầu nhức
nhối và quay cuồng. Có cái gì đáng căm hờn làm cho chàng đau lòng, dường
như là định trả thù một kẻ nào. Chàng căm ghét cả Alyosha khi nhớ đến
cuộc chuyện trò mới đây với cậu em, có những lúc chàng thù ghét cả chính
bản thân mình. Chàng gần như quên bẵng mất Katerina Ivanovna, sau này
chàng rất đỗi ngạc nhiên về việc này, nhất là chàng vẫn nhớ như in rằng mới
sáng hôm qua chàng còn phách lối khoe trước Katerina Ivanovna rằng ngày
mai chàng sẽ đi Moskva, còn trong thâm tâm, ngay khi ấy chàng đã tự nhủ:
“Tào lao, mi sẽ không đi, mi sẽ không dễ dứt tình như mi đang huênh hoang
lúc này đầu.” Mãi sau này, khi nhớ tới đêm hôm ấy, Ivan Fyodorovich đặc
biệt ghê tởm nhớ lại rằng chàng đột ngột đứng dậy khỏi đi văng và len lén,
dường như rất sợ người ta nhìn thấy mình, mở cửa đi ra cầu thang, lắng tai
nghe ở phía dưới, nghe ngóng bố động đậy và đi lại ở các căn buồng dưới –
nghe một lúc lâu, đến năm phút, trong tâm trạng tò mò kỳ lạ, nín thở, tim
đập thình thịch, mà chàng làm thế để làm gì, rình nghe để làm gì, cố nhiên
