cứu vớt, như đã cứu vớt nhiều lần. Sự cứu rỗi ấy là nhờ ở nhân dân, ở đức
tin và tính quy thuận của nhân dân.
Thưa các cha và các thầy, hãy gìn giữ đức tin của nhân dân; đây không
phải là mơ ước đâu: suốt đời tôi sửng sốt vì nhận thấy nhân dân vĩ đại của
chúng ta có một phẩm giá cao cả chân chính, chính mắt tôi, tôi có thể làm
chứng, tôi nhìn thấy và ngạc nhiên, tôi nhìn thấy, mặc dù ở họ bốc mùi tội
lỗi và họ nom như lũ hành khất. Họ không xun xoe nịnh bợ, mà đấy là sau
hai thế kỷ nô lệ. Họ tự do trong dáng vẻ và cách cư xử mà không làm ai phật
lòng. Họ không thù hằn và không ghen tị. “Anh quyền thế, anh giàu có, anh
thông minh, anh tài ba, tốt thôi, cầu Chúa ban phước lành cho anh. Tôi kính
trọng anh, nhưng tôi biết rằng tôi cũng là con người. Tôi kính trọng anh mà
không ghen tị, điều đó cho anh thấy phẩm giá con người của tôi.” Thực ra
họ không nói như thế (vì họ chưa biết nói như thế), nhưng họ hành động như
thế, chính tôi nhìn thấy, chính tôi cảm nghiệm được điều đó, và không biết
các vị có tin không: người Nga chúng ta càng nghèo nàn và thấp kém thì sự
thật cao cả càng lồ lộ ở họ, bởi vì những người phú hộ và cường hào phần
nhiều đâm ra trụy lạc, lỗi lớn là do sự thờ ơ và thiếu chú ý của chúng ta!
Nhưng Chúa sẽ cứu con dân của Ngài, bởi vì nước Nga vĩ đại là ở sự quy
thuận của mình. Tôi mơ ước nhìn thấy và dường như đã nhìn thấy rõ rệt
tương lai của chúng ta: rồi đây, ngay cả người giàu đồi trụy nhất của chúng
ta rốt cuộc cũng sẽ xấu hổ với người nghèo về sự giàu có của mình, còn
người nghèo thấy sự khiêm nhường đó sẽ hiểu và vui lòng nhường nhịn
người giàu, sẽ trìu mến đáp lại sự xấu hổ cao quý của người giàu. Các vị hãy
tin rằng cuối cùng sẽ như thế: tình thế đang đi theo chiều hướng ấy. Chỉ có
bình đẳng trong phẩm giá tinh thần của con người, điều ấy chỉ chúng ta mới
hiểu. Người ta coi nhau như anh em thì sẽ có tình anh em, mà chưa có tình
anh em thì không bao giờ người ta chia nhau của cải được ổn thỏa. Chúng ta
giữ gìn hình ảnh đấng Kitô, hình ảnh sẽ ngời sáng trước cả thế gian như viên
kim cương quý giá! A men, a men!
