là có bối rối, điều ấy đã xảy ra, và rất đỗi đau khổ, đến nỗi sau này, mãi sau
này, Alyosha vẫn coi cái ngày đau buồn ấy là một ngày nặng nề nhất và tai
ác nhất trong đời mình. Nếu người ta hỏi thẳng: “Chẳng lẽ anh ta buồn lo
như thế chỉ là vì thi hài trưởng lão đáng lẽ phải lập tức bộc lộ phép lạ chữa
bệnh thì lại sớm có mùi hay sao?” thì tôi sẽ trả lời ngay không ngần ngừ:
“Vâng, quả là như thế.” Tôi chỉ yêu cầu bạn đọc đừng vội chê cười quá đáng
tấm lòng trong trắng của chàng trai ấy của tôi. Bản thân tôi chẳng những
không có ý định xin tha thứ cho anh ta, hay thay anh ta mà xin lỗi, hay bào
chữa cho lòng tin chất phác của anh ta, viện cớ anh ta tuổi trẻ non nớt chẳng
hạn, hay viện cớ anh ta chẳng tấn tới gì lắm trong việc học hành trước đây,
v.v... nhưng thậm chí tôi sẽ làm ngược lại và tuyên bố dứt khoát rằng tôi
thành thực kính trọng bản chất trái tim anh ta. Chắc chắn là một thanh niên
khác, dè dặt tiếp nhận những xúc động tình cảm, biết cách yêu không nồng
cháy, mà chỉ yêu một cách đầm ấm, đầu óc tuy đúng đắn, nhưng so với tuổi
thì quá chín chắn (vì vậy là rẻ tiền), một thanh niên như thế, tôi xin nói với
các bạn là sẽ tránh được tình cảm đã xảy ra với chàng trai của tôi, nhưng
trong một số trường hợp, quả thực là để mình bị lôi cuốn vào cuộc đam mê
tuy là cuồng dại, nhưng do tình yêu lớn lao thôi thúc thì còn đáng trọng hơn
là không đam mê gì hết! Nhất là trong thời tuổi trẻ, bởi vì một thanh niên
luôn luôn chín chắn thì chẳng hay ho gì và là thứ đồ rẻ tiền – ý kiến của tôi
là như vậy! Một số người chuộng lẽ phải có lẽ sẽ kêu lên: “Nhưng không
phải thanh niên nào cũng có thể tin vào một thành kiến như vậy, và chàng
trai của ông chẳng có quyền gì bắt mọi người phải theo anh ta.” Tôi sẽ trả
lời như sau: vâng, chàng trai của tôi tin, tin một cách thiêng liêng, không gì
lay chuyển nổi, nhưng tôi vẫn không xin tha thứ cho anh ta.
Các bạn ạ, tuy ở trên tôi đã tuyên bố (có lẽ là quá hấp tấp) rằng tôi sẽ
không thanh minh, không xin lỗi và bào chữa cho nhân vật của tôi, nhưng
tôi thấy vẫn cần làm sáng tỏ một điều để độc giả tiếp tục hiểu câu chuyện
của tôi. Tôi xin nói thế này: đây không phải là chuyện chờ mong phép lạ.
Không phải là việc nôn nóng chờ mong phép lạ một cách nông nổi. Alyosha
cần phép lạ không phải để giành phần thắng cho những niềm tin nào đó của
