thật là bất nhân, bất lương đối với nàng, nhưng ở đây tôi đã yêu một phụ nữ
khác... thưa bà, có lẽ là một người mà bà khinh miệt, vì bà biết hết mọi việc
mà, nhưng tôi không thể bỏ được người đó, không thể nào bỏ được, bởi vì
bây giờ, ba ngàn đồng ấy...
– Bỏ hết cả đi, anh Dmitri Fyodorovich ạ! – Bà Khokhlakova ngắt lời,
giọng hết sức kiên quyết. – Bỏ hết, nhất là đàn bà. Mục đích của anh là hầm
mỏ, mà đưa đàn bà đến đấy làm quái gì. Sau này, khi anh trở về, giàu có và
danh tiếng, anh sẽ tìm được người bạn lòng trong giới thượng lưu cao sang
nhất. Đấy sẽ là một cô gái tân tiến, có học thức và không thành kiến. Đến
lúc ấy, vấn đề phụ nữ mà bây giờ mới được đặt ra sẽ chín muồi và sẽ xuất
hiện người phụ nữ mới...
– Thưa bà, không phải thế, không phải thế... – Dmitri Fyodorovich van
vỉ, suýt chắp tay lại.
– Chính thế đấy, Dmitri Fyodorovich ạ, đấy chính là cái anh cần, cái
anh khao khát mà không tự biết. Tôi hoàn toàn không thờ ơ với vấn đề phụ
nữ hiện nay, Dmitri Fyodorovich ạ. Sự phát triển của phụ nữ và thậm chí vai
trò chính trị của phụ nữ trong tương lai gần đây nhất, đấy là lý tưởng của tôi.
Tôi có một đứa con gái, Dmitri Fyodorovich ạ, người ta ít biết tôi về mặt
này. Tôi đã viết về vấn đề này cho nhà văn Shchedrin. Nhà văn này đã chỉ
bảo cặn kẽ cho tôi, chỉ bảo cặn kẽ cho tôi về thiên chức của phụ nữ, vì thế
năm ngoái tôi đã gửi cho ông một lá thư không đề tên vẻn vẹn có mấy chữ:
“Tôi ôm hôn ông, nhà văn của tôi, nhân danh người phụ nữ tân tiến, ông cứ
tiếp tục đi.” Và tôi ký tên: “Một người mẹ.” Tôi muốn ký: “Một người mẹ
tân tiến,” nhưng cứ phân vần, cuối cùng tôi chỉ ký: “Một người mẹ,” như thế
đẹp hơn, Dmitri Fyodorovich ạ, vả lại tiếng “tân tiến” có thể gợi cho họ nhớ
tới tạp chí “Người tân tiến”, một kỷ niệm cay đắng của họ về kiểm duyệt
hiện nay
, ôi trời ơi, anh làm sao thế?
– Thưa bà, – rốt cuộc Mitya bật dậy, chắp hai tay lại trước mắt bà ta với
vẻ van vỉ bất lực, – bà làm tôi đến phát khóc mất, nếu như bà trì hoãn điều
