việc anh có tội mà càng làm cho nó mạnh thêm. Chàng thấy anh lo lắng, rối
loạn một cách bệnh hoạn. Mitya lắm lời, nhưng lơ đãng và tán loạn, nói
năng gay gắt, buộc tội Smerdyakov và lẫn lộn kinh khủng. Chàng nói nhiều
nhất vẫn về ba ngàn rúp mà nó “đã đánh cắp” của người quá cố. “Tiền là của
tôi, nó là của tôi. – Mitya khẳng định. – Cho dù tôi có lấy thì cũng đúng
thôi.” Mọi bằng chứng chống lại mình, Mitya hầu như không bác bỏ và nếu
có nói về những sự việc có lợi cho mình thì lại lộn xộn và lố lăng, thậm chí
dường như không muốn bào chữa trước Ivan và với bất cứ ai, trái lại chàng
cáu kỉnh, kiêu hãnh coi khinh những lời buộc tội, chửi mắng và sục sôi. Về
lời chứng của Grigory rằng cửa ra vào bỏ ngỏ, chàng chỉ cười khinh miệt và
cam đoan rằng đấy là “quỷ sứ nó mở”. Nhưng chàng không đưa ra được lời
giải thích mạch lạc nào về sự việc đó. Chàng thậm chí lăng nhục Ivan
Fyodorovich trong lần gặp đầu tiên đó, nói với Ivan một cách gay gắt rằng
những người khẳng định rằng “mọi việc đều được phép làm” không có
quyền nghi ngờ và thẩm vấn gì hết. Nói chung lần này chàng rất không thân
thiện với Ivan Fyodorovich. Hiện giờ, sau cuộc gặp gỡ ấy với Mitya, Ivan
Fyodorovich đến Smerdyakov.
Ngay trong toa xe từ Moskva về đây, chàng vẫn luôn luôn nghĩ về
Smerdyakov và về cuộc nói chuyện cuối cùng với nó buổi tối trước khi ra đi:
nhiều điều làm chàng bối rối, nhiều điều đáng ngờ. Nhưng khi khai với viên
dự thẩm tòa án, Ivan Fyodorovich tạm thời không nói đến cuộc nói chuyện
ấy. Chàng hoãn tất cả cho đến khi gặp Smerdyakov. Lúc ấy Smerdyakov ở
trong bệnh viện thành phố. Trả lời những câu hỏi năn nỉ của Ivan
Fyodorovich, bác sĩ Herzenstube và bác sĩ Varvinsky gặp chàng ở bệnh viện
đáp rằng bệnh động kinh của Smerdyakov là chắc chắn và thậm chí ngạc
nhiên về câu hỏi: “Liệu trong ngày xảy ra tai họa, hắn có giả tảng không?”
Họ tỏ cho chàng hiểu rằng cơn động kinh ấy là khác thường, kéo dài và lặp
đi lặp lại mấy ngày, thành thử sinh mạng của con bệnh hết sức hiểm nghèo,
và chỉ bây giờ, sau khi thực hiện một số biện pháp, mới có thể nói quyết
rằng bệnh nhân sẽ sống, tuy rất có thể rằng (bác sĩ Herzenstube nói thêm) lý
trí của người bệnh phần nào bị rối loạn “nếu không phải là suốt đời thì cũng
