những nước láng giềng và nguồn lực to lớn của vương quốc của ngài đang
chờ được phát triển, sự thống nhất trong đường lối xuất phát từ quyền lực
tuyệt đối của nhà vua, năng lực thực tiễn và hoạt động không mệt mỏi, cùng
với các vị bộ trưởng có khả năng phi thường trong nửa đầu giai đoạn cầm
quyền của ngài… tất cả những điều này đã làm cho các chính phủ châu Âu
đều ít nhiều phụ thuộc và phải tính đến chính sách của Pháp, nếu không nói
là phải theo, sự vĩ đại của nước Pháp là mục tiêu của Louis, nhà vua có hai
con đường để lựa chọn; trên bộ hay trên biển. Không phải chọn cái này thì
thôi cái kia, nhưng dù có mạnh đến đâu, lúc đó nước Pháp cũng không đủ
sức tiến cùng một lúc trên cả hai con đường.
Louis quyết định khuếch trương trên bộ. Ngài cưới công chúa cả của
Philip IV lúc đó đang là Hoàng đế Tây Ban Nha; và theo hiệp ước hôn lễ,
công chúa từ bỏ tất cả các đòi hỏi được hưởng quyền thừa kế tài sản của cha
mình, nhưng người ta sẽ dễ dàng tìm được lí do để vi phạm thoả thuận này.
Lí do là người ta đã không tuân thủ những quy định nào đó có liên quan đến
Netherlands và khu vực của nước pháp gọi là Franche Comté. Và thế là ngài
đã đàm phán với triều đình Tây Ban Nha nhằm huỷ bỏ hoàn toàn thoả thuận
nói trên. Vấn đề còn quan trọng hơn, vì người kế vị ngai vàng yếu đến nỗi
sau khi ông ta chết vương triều Áo sẽ không còn người làm vua ở Tây Ban
Nha. Muốn đưa hoàng tử Pháp hay chính mình lên làm vua Tây Ban Nha,
tức là chiếm cả hai ngai vàng hoặc đưa một người trong gia tộc lên làm vua,
tức là đưa dòng họ Bourbon lên cầm quyền ở cả hai bên dãy núi Pyrenees –
là ánh sáng ma trơi đã đưa Louis đi chệch hướng trong suốt thời gian trị vì
còn lại của mình, đã phá tan sức mạnh trên biển của Pháp và đẩy dân chúng
vào cảnh nghèo đói, khốn cùng. Louis không hiểu được rằng, ngài phải coi
trọng toàn thể châu Âu. Chỉ có thể đòi được ngai vàng Tây Ban Nha khi ở
đấy không còn người kế vị, nhưng ngài đã sẵn sàng tiến vào những khu vực
nằm ở phía đông nước Pháp, do Tây Ban Nha cai trị.
Muốn cho chắc chắn, Louis đã dùng những thủ thuật ngoại giao khéo
léo nhằm lôi kéo cho bằng được các đồng minh tiềm năng của Tây Ban Nha,
nghiên cứu các thủ thuật này sẽ cung cấp cho chúng ta một minh chứng hữu
