thái độ thờ ơ đối với ngành thương mại vậy. Sáu năm sau, khi hạm đội hai
nước này gặp nhau một lần nữa, người ta sẽ thấy rõ hậu quả.
Xin nói về một đặc điểm của lực lượng hải quân thời đó. Đặc điểm này
tuy nhiều người đã biết nhưng ý nghĩa và giá trị của nó thì, nói chung, không
phải lúc nào cũng được đánh giá đúng. Việc chỉ huy cả hạm đội hoặc từng
con tàu thường được giao cho những “người lính”, tức là giao cho các quân
nhân chưa từng quen với biển và không biết lái tàu, việc lái tàu được giao
cho các sĩ quan kiểu khác. Xem xét một cách kĩ lưỡng hơn sự kiện ta sẽ
nhận ra rằng, việc phân công như thế tạo ra mâu thuẫn giữa chỉ huy chiến
đấu và chỉ huy hướng đi của tàu. Đó là bản chất của vấn đề, nó không thay
đổi cùng với sự thay đổi của kiểu động cơ. Sự bất tiện và kém hiệu quả của
hệ thống này là rõ ràng, kể cả khi đó cũng như hiện nay, logic của các sự
kiện đã đưa đến kết quả là cả hai chức năng được giao vào tay cùng một
nhóm sĩ quan. Đó là các sĩ quan hải quân, như hiện nay người ta vẫn hiểu
Đáng tiếc là trong quá trình kết hợp đó, chức năng kém quan trọng hơn lại
nổi lên trên, các sĩ quan hải quân cảm thấy tự hào vì họ lái tàu khéo léo hơn
là tài nghệ trong việc phát huy hiệu quả chiến đấu của con tàu. Hậu quả tai
hại của việc thiếu quan tâm đến khoa học quân sự thể hiện rõ nhất khi người
sĩ quan được đưa lên chỉ huy cả hạm đội, vì đây là lúc nghệ thuật chiến đấu
thể hiện một cách rõ nhất và quá trình nghiên cứu trước đó là cực kì cần
thiết, nhưng ngay từ khi còn chỉ huy những con tàu riêng lẻ họ đã không
nghiên cứu. Đúng như thế, và đặc biệt là trong hải quân Anh, niềm tự hào
của người thuỷ thủ đã thế chỗ cho niềm tự hào của người quân nhân chuyên
nghiệp. Người sĩ quan hải quân Anh nghĩ nhiều đến những việc có thể làm
ông ta giống thuyền trưởng tàu buôn hơn là những việc làm cho ông ta đứng
ngang hàng với các quân nhân. Trong hải quân Pháp tình trạng này không
phổ biến đến như thế, có thể đấy là do tinh thần chiến đấu của chính phủ cao
hơn, và đặc biệt là giới sĩ quan vẫn thuộc đặc quyền của tầng lớp quý tộc.
Không thể có chuyện những người mà tất cả những người thân thích đều là
quân nhân, tất cả bạn bè đều coi chinh chiến là nghề duy nhất của những
người quý phái, lại có thể nghĩ đến cánh buồm và thiết bị trên tàu nhiều hơn
là súng ống và hạm đội. Đội ngũ sĩ quan Anh xuất thân từ tầng lớp khác, câu
