Sơ đồ VI và Sơ đồ VIa
Lúc 9 giờ tối, thuỷ triều thay đổi, liên quân nhổ neo và hướng về phía
đông. Nhiều chiến thuyền của họ bị hỏng nặng đến nỗi người ta quyết định
đánh đắm còn hơn là tiếp tục chiến đấu để cứu chúng, đấy là theo tài liệu
của Anh.
Tourville truy đuổi liên quân, nhưng đáng lẽ phải hạ lệnh đuổi theo hết
tốc lực thì ông lại giữ nguyên đội hình chiến đấu và giảm tốc độ cả hạm đội
xuống bằng tốc độ của những chiếc chậm nhất. Thế mà đây đúng là trường
hợp không chỉ có thể mà nhất định phải lao vào hỗn chiến. Phải truy kích
đối phương đã bị thua và đang bỏ chạy với một quyết tâm rất lớn, đội hình
chỉ cần giữ ở mức độ sao cho chiến thuyền truy kích có thể giúp đỡ lẫn nhau
mà thôi – điều này hoàn toàn không có nghĩa là phải giữ phương hướng và
khoảng cách giữa các chiến thuyền như lúc bắt đầu hay ở giữa trận chiến,
khi mà quân địch còn chống cự một cách quyết liệt. Không biết chỉ huy cuộc
truy kích chứng tỏ sự khiếm khuyết kiến thức quân sự của Tourville, và sự
khiếm khuyết này lại thường được thể hiện trong những giờ phút quyết định
trên con đường hoạn lộ của ông. Ông sẽ không bao giờ có cơ hội như thế
này nữa, đấy là một trận chiến vĩ đại, trong đó ông là tổng tư lệnh và Hoste,
người có mặt trên một kì hạm, thì gọi đây là chiến thắng trên biển hoàn hảo
nhất từ xưa đến nay. Trên thực tế, vào thời đó, đây đúng là chiến thắng hoàn
hảo nhất, nhưng không phải là chiến thắng quyết định nhất, như đáng lẽ phải
thế. Người Pháp, theo tài liệu của Hoste, không bị mất một chiếc xuồng chứ
chưa nói đến chiến thuyền, và nếu đúng như thế thì sự chậm chạp trong việc
truy kích lại càng đáng trách hơn. Trong khi đó, liên quân đang bỏ chạy, 16
chiến thuyền của họ bị mắc cạn và họ phải đốt chúng ngay trước mắt quân
thù đang truy đuổi đến tận Downs. Các tác giả người Anh nói rằng liên quân
chỉ mất có 8 chiến thuyền – đánh giá này có thể nhỏ hơn thực rế rất nhiều
trong khi đánh giá của Pháp lại lớn hơn rất nhiều. Herbert đưa hạm đội của
ông vào sông Thames, và hạ lệnh tháo hết phao tín hiệu trên sông, vì thế
quân địch không dám đuổi theo nữa
.
