không thể gây khó khăn cho kẻ thù trong việc giao thương mang lại nhiều lợi nhuận nhất cho
họ với vùng Tây Ấn, nơi họ thu được những khoản to lớn cho ngân quỹ, thiếu chúng họ không
thể chịu đựng được những phí tổn của cuộc chiến”.
Trên thực tế, từ năm 1701 đến năm 1716, việc buôn bán với thuộc địa
cửa Tây Ban Nha ở Mỹ đã đem về cho Pháp 40 triệu đô la tiền mặt. Đại diện
của Hà Lan chỉ có thể đáp lại những lời phàn nàn này bằng cách nói rằng Hà
Lan không đủ sức thực hiện nghĩa vụ của mình. Những thất bại trong năm
1712 càng củng cố thêm ước muốn của Anh trong việc lập lại hoà bình,
buộc Hà Lan cũng phải làm như thế. Lòng thù hận của Anh với Pháp mạnh
đến nỗi mặc dù có những bất mãn với nước đồng minh, Anh vẫn ủng hộ tất
cả những đòi hỏi có vẻ hợp lý của Hà Lan. Ngày 11 tháng 4 năm 1713, hiệp
ước hoà bình, được gọi là Hoà ước Utrecht, một trong những cái mốc của
lịch sử được kí kết giữa một bên là Pháp, còn bên kia là các nước Anh, Hà
Lan, Phổ, Bồ Đào Nha và Savoy. Hoàng đế (Áo – ND) không kí, nhưng việc
mất tài trợ của Anh đã cản trở việc chuyển quân, và việc các cường quốc
trên biển không tham chiến nữa có thể làm cho cuộc chiến trên lục địa tự kết
thúc. Nhưng Pháp, do lúc đó đã được rảnh tay, trong năm 1713 đã thực hiện
một chiến dịch rất thông minh và thu được toàn thắng ở Đức. Hoà ước giữa
Pháp và Áo được kí ngày 7 tháng 3 năm 1714. Tro tàn của cuộc chiến vẫn
còn âm ỉ ở Catalonia và quần đảo Balearic, đấy là những khu vực tiếp tục
bạo loạn chống lại Philip V, nhưng cuộc bạo loạn đã bị đập tan ngay khi
quân đội Pháp quay sang chống lại họ. Barcelona bị chiếm bằng một cuộc
tấn công ồ ạt vào tháng 9 năm 1714, mùa hè năm sau những hòn đảo kia
cũng buông súng đầu hàng.
Những thay đổi do cuộc chiến tranh kéo dài và hiệp ước hoà bình mang
lại nếu bỏ qua những tiểu tiết của sự kiện ít quan trọng hoặc chỉ có ý nghĩa
tạm thời – có thể được rút lại bằng những kết luận vắn tắt như sau:
1) Dòng họ Bourbon được đưa lên ngai vàng Tây Ban Nha, đế chế Tây
Ban Nha vẫn giữ được Tây Ấn và các thuộc địa ở Mỹ. Mục tiêu của William
III là phá huỷ quyền lực của Tây Ban Nha ở vùng này đã thất bại ngay từ khi
