Sơ đồ XI
Dường như có lí do để tin rằng. Rodney quả thật đã định dùng hai tàu
của mình để đánh một tàu Pháp, như ông khẳng định. Thất bại do cuốn cẩm
nang tín hiệu và hạm đội thiếu khả năng tác chiến, mà ông là người vừa
nhận nhiệm vụ chỉ huy nên không phải chịu trách nhiệm. Nhưng De
Guichen thấy rõ sự kém cỏi của quân Pháp đến nỗi khi quân Anh lao xuống
lần đầu, ông ta đã gào lên rằng 6 hay 7 chiếc tàu của ông đã tiêu tan và gửi
thư cho Rodney nói rằng, nếu mệnh lệnh của ông được thi hành thì ông ta
(De Guichen – ND) đã bị bắt làm tù binh rồi
. Một bằng chứng còn thuyết
phục hơn chứng tỏ rằng ông nhận thức được mức độ nguy hiểm của kẻ thù
là trong những lần đối đầu sau đó ông đều tìm mọi cách nhằm tranh không
bị tụt xuống vị trí dưới chiều gió. Kế hoạch được lập một cách cẩn thận của
Rodney đã thất bại, nhưng sau đó ông còn chứng tỏ rằng cùng với khả năng
lập kế hoạch ông còn có lòng dũng cảm ngoan cường của một chiến binh
chính trực nhất: đưa tàu của mình tiến sát tàu địch và chỉ khi chiếc kia đã
hỏng hẳn, cột buồm mũi và dây chằng chính bị đứt, thân tàu bị hỏng đến
mức sắp chìm thì ông mới ngừng bắn.
Một sự cố trong trận đánh này đã được những người cầm bút Pháp và
– có lẽ dựa vào nguồn Pháp – nhắc tới, nhưng không có trong các báo
cáo của Anh, chứng tỏ người Pháp cho rằng đây là một cuộc tấn công quyết
liệt. Theo họ thì sau khi nhận thấy khoảng trống trong đội hình đối phương
vì chiếc tàu đi sau tàu của đô đốc Pháp đã không đi đúng vị trí, Rodney đã
thử cắt ngang đội hình địch (b); nhưng thuyền trưởng chiếc Destin, được
trang bị 74 khẩu pháo căng buồm và lao vào chắn ngang ngay trước mũi
chiếc thuyền Anh với 90 khẩu pháo.
“Hành động của chiếc Destin đã được ca ngợi một cách xứng đáng”, Lapeyrouse-Bonfils
nói. “Nhờ lòng dũng cảm của ông De Goimpy mà hạm đội đã tránh được một thất bại hầu như
chắc chắn. Ý kiến của toàn thể hải đoàn Pháp sau vụ việc này là như thế. Nhưng cứ giả sử rằng
đội hình chiến đấu bị phá thì hạm đội chắc chắn sẽ bị những tai hoạ gì đe doạ? Không phải hậu
quân lúc nào cũng dễ dàng khắc phục được hậu quả bằng cách nhanh chóng chiếm chỗ của
