ẢNH HƯỞNG CỦA SỨC MẠNH TRÊN BIỂN ĐỐI VỚI LỊCH SỬ 1660-1783 - Trang 434

lực vào 2 chiếc đi đầu của đối phương và gây thiệt hại nghiêm trọng cho
thân tàu và dây chằng của chúng. Tiền quân của Pháp lùi lại, và Arbuthnot,
trong lúc bối rối, đã hạ lệnh cho tiền quân của ông chuyển sang phía cùng
hướng gió. Destouches đã thực hiện một cuộc di chuyển rất tài tình là đi
thành hàng dọc. Sau khi ra hiệu cho tiền quân chuyển hướng (e), ông liền
đưa phần còn lại của hải đoàn đi ngang qua nhưng chiếc tàu đã bị loại khỏi
vòng chiến của Anh, và sau khi cho súng trên những con tàu còn tương đối
nguyên vẹn của mình lần lượt bắn vào tàu địch, ông cho tàu đổi hướng (d)
và đi ra biển (D). Trận đánh chấm dứt ở đây, dĩ nhiên Anh bị thiệt hại nặng
nề hơn. Nhưng với sự kiên trì theo đuổi mục tiêu của mình, dù không thể
bám theo quân địch trên biển, họ vẫn đưa được hải đội vào vịnh (D), liên kết
với Arnold. Và như vậy là đã phá vỡ được kế hoạch của cả Pháp lẫn Mỹ,
một kế hoạch mà Washington rất kì vọng. Sau khi đã nghiên cứu kĩ các tài
liệu tường thuật và sau trận đánh, không nghi ngờ rằng, lực lượng Pháp vượt
trội hơn lực lượng Anh, và trên thực tế họ đã tuyên bố là người chiến thắng.
Nhưng mục tiêu cuối cùng của cuộc viễn chinh đã không còn hấp dẫn,
không còn thúc giục họ chiến đấu với hạm đội cân sức với họ nữa

*

.