cần phải khẳng định rằng, nó đã kết thúc một cách thắng lợi như thế hay ít
nhất là kết thúc nhanh như thế bởi vì đồng minh của Mỹ đã kiểm soát được
mặt biển – sức mạnh trên biển nằm trong tay Pháp và sai lầm trong phân bố
lực lượng của người Anh. Ta có thể an tâm với kết luận này, vì nó dựa trên
uy tín của một người, người đó biết rõ hơn ai hết tất cả các nguồn lực của
đất nước, biết rõ tính cách của người dân và những khó khăn của cuộc chiến
tranh, tên tuổi của ông là sự bảo đảm cao quý nhất cho lương tri và tinh thần
yêu nước kiên cường, bình lặng và vững chắc.
Chìa khoá để hiểu tất cả những gì Washington đã nói nằm trong “Bị
vong lục về việc phối hợp kế hoạch tác chiến với quân đội Pháp” đề ngày 15
tháng 7 năm 1780, và được Lafayelte giao tận tay:
“Hầu tước De Lafayette sẽ vui lòng thông báo những ý tưởng chung sau đây cho bá tước De
Rochambeau và hiệp sĩ De Ternay, xin xem đây là ý kiến của kẻ kí tên bên dưới:
“I. Trong bất kì chiến dịch nào và trong bất cứ hoàn cảnh nào thì sự vượt trội về hải
quân cũng phải được xem là nguyên tắc căn bản và mọi hi vọng chiến thắng đều phải
dựa trên cơ sở đó.”
Mặc dù đây là câu nói chính xác nhất và dứt khoát nhất thể hiện quan
điểm của Washington, nhưng đây cũng chỉ là một trong những câu được nói
một cách rõ ràng như thế mà thôi. Ngày 20 tháng 12 năm 1780, trong một
bức thư gửi Franklin, ông viết như sau:
“Thất vọng vì đơn vị thứ hai của Pháp (bị bao vây ở Brest), nhất là trong sự vượt trội được
kì vọng của hải quân, đó là cái trục để mọi thứ khác xoay quanh, chúng ta buộc phải tiêu tốn
thời gian vào chiến dịch chẳng được tích sự gì sau hi vọng hão huyền ngay trước lúc mở màn…
Gần đây, chúng ta lại buộc phải chứng kiến cảnh các đơn vị quân đội ở New York đi ngang qua
nhằm giúp Cornwallis, trong khi hải quân của chúng ta còn yếu và sự rối loạn về mặt chính trị
trong nhiều đơn vị quân đội của chúng ta đã làm cho chúng ta không đủ sức chống cự với kẻ
thù ở miền Nam hay là giành ưu thế so với họ ở khu vực này.”
