Sơ đồ XVI
Vào lúc 1 giờ chiều, khi trận chiến đến hồi quyết liệt nhất, gió bỗng đổi
chiều theo hướng nam-đông nam, thổi vào phía trái của mũi thuyền (Vị trí
II). Bốn con tàu Anh, đó là những con tàu mang tên Burford, Sultan (s),
Worcester và Eagle, sau khi nhận thấy rằng gió đã đổi chiều, vẫn đi về bên
trái, tức là hướng về phía đội hình Pháp, trong khi buồm của những chiếc
khác bị thổi ép vào cột và trôi theo chiều gió. Còn tàu chiến Pháp thì – ngoại
trừ 2 chiếc Brilliant (a) và Sévère (b) – lùi xa khỏi các tàu Anh. Gió đổi
hướng đã đẩy hai hải đoàn ra xa nhau, nhưng lại làm cho 4 chiến thuyền
Anh đối diện với 2 tàu chiến Pháp. Đội hình chiến đấu đã bị phá vờ. Chiếc
Brilliant, trôi xa về phía sau và rơi vào giữa hai làn đạn của hai chiếc tàu
thuộc hậu quân Anh, đó là chiếc Vorcester và Eagle, những chiếc đã kịp rời
đội hình và tiến đến gần con tàu Pháp. Suffren tự xông vào giúp đỡ (Vị trí
III, a) và đuổi được hai tàu Anh đi, những chiếc tàu Anh này còn bị hai tàu
khác của Pháp – đã tuân theo mệnh lệnh và di chuyển về hướng tây – tiến tới
gần đe doạ. Trong khi cuộc đụng độ tại khu vực này đang diễn ra thì một
chiếc tàu của Pháp, mang tên Sévère (b), cũng bị chiếc tàu Sultan (s) của
Anh tấn công, và theo lời của viên thuyền trưởng De Cillart của Pháp thì có
hai tàu Anh nữa tham gia tấn công. Căn cứ vào vị trí của nó trong đội hình,
có thể nó bị chiếc tàu mang tên Burford của Anh tấn công. Dù sao, Sévère
đã phải hạ cờ, nhưng khi chiếc Sultan đang quay đi thì Sévère lập tức nổ
súng, quét ngang sườn con tàu Anh. Mệnh lệnh đầu hàng đã được viền
thuyền trưởng người Pháp đưa ra và đang được thực hiện theo những thủ tục
đã được quy định một cách rõ ràng, nhưng nó đã không được những người
dưới quyền chấp hành nên họ đã bắn vào quân địch khi cờ đã hạ. Có thể coi
hành động này của quân Pháp là bịp bợm nhục nhã (ruse de guerre – tiếng
Pháp trong nguyên văn), nhưng sẽ là không đúng nếu nói rằng đó là hành
động cố ý. Vị trí của những con tàu khác không tạo điều kiện cho Sultan bảo
vệ được chiến lợi phẩm: Những con tàu khác đã đến gần và họ phải giành
chiếc tàu của mình. Như vậy là, sự phẫn nộ của các sĩ quan cấp dưới trước
sự yếu kém của viên thuyền trưởng của mình đã được biện hộ, việc bất tuân
