ẢNH HƯỞNG CỦA SỨC MẠNH TRÊN BIỂN ĐỐI VỚI LỊCH SỬ 1660-1783 - Trang 544

đi theo hướng đó. Thứ nhất, hướng nam hay nam-tây nam sẽ đưa họ vào
vùng lặng gió ở mỏm phía bắc đảo Dominica; thứ hai, do gió không ổn định
nên có khả năng trong khi họ đổi sang hướng nam, đối phương có thể cắt
ngang đội hình của họ và đi lên trên chiều gió, và như vậy đối phương có thể
buộc họ phải đánh một trận quyết định, đấy là điều quân Pháp luôn luôn
tránh – chính sách của họ vốn như thế – và đấy chính là điều đã xảy ra trên
thực tế. Vì vậy, lúc 8 giờ 30, De Grasse hạ lệnh cho tất cả cùng quay đầu và
đi cùng chiều với quân Anh. Nhưng đây là mệnh lệnh bất khả thi, vì hai hạm
đội quá gần nhau, không thể nào làm thế được, ông liền hạ lệnh quay hẳn về
phía chiều gió rồi sau đó lần lược quay đầu, nhưng cũng không làm được,
vào lúc 9 giờ 5 phút điều ông lo sợ đã xảy ra. Gió chuyển sang hướng nam,
làm gián đoạn đường đi của tất cả những con tàu Pháp chưa kịp đi ra xa,
nghĩa là tất cả những con tàu đã bị tàu Anh đứng phía dưới chiều gió kẹp sát
(Sơ đồ XXI, C). Đúng lúc đó, Rodney trên con tàu Formidable cũng vừa bắt
kịp bốn chiếc tàu đi sau chiếc kì hạm của De Grasse. Lái theo gần đúng
chiều gió, ông ta cho tàu cắt ngang đội hình Pháp, năm chiếc tàu đi sau cũng
làm như thế (C, a); cùng lúc đó, và do cùng lí do đó, chiếc thứ sáu (C, b) lao
qua khoảng trống ở ngay bên cạnh trong đội hình Pháp, toàn bộ hậu quân
Anh bám theo con tàu này. Như vậy, đội hình chiến đấu của Pháp bị chia cắt
bởi đội hình hàng dọc tàu chiến đối phương đứng sát nhau làm cho tàu của
họ bị đẩy ra, đấy là nói thậm chí ngay cả trong trường hợp gió không hiệp
lực, gây thêm khó khăn cho họ. Tất cả các nguyên tắc xây dựng đội hình
chiến đấu – trợ giúp lẫn nhau và có khoảng trống cho hoả lực của từng con
tàu – đều đã bị quân Pháp vi phạm, nhưng lại được các đơn vị quân Anh –
sau khi cắt ngang đội hình Pháp – tuân thủ. Quân Pháp chẳng những ở dưới
chiều gió, mà đội hình còn bị rối loạn. Buộc phải bỏ đội hình chiến đấu cũ,
quân Pháp phải xây dựng đội hình mới và tập trung ba nhóm đã bị chia tách
– dù trong hoàn cảnh nào thì đó cũng là một nhiệm vụ chiến thuật đầy khó
khăn, nhưng nó còn khó gấp đôi trước ấn tượng của một thảm hoạ sắp xảy ra
và sự hiện diện của kẻ địch vượt trội, một kẻ địch mà tuy cũng bị rối loạn,
nhưng có đội hình chiến đấu tốt hơn và tin tưởng chắc chắc vào vòng hào
quang của chiến thắng.