Sơ đồ XXI
Dường như quân Pháp không có một cố gắng nghiêm túc nào nhằm
thiết lập lại đội hình chiến đấu. Liên kết lại thì có, nhưng đấy là những con
tàu đang chạy trốn một cách lộn xộn. Sau những lần đổi gió và di chuyển,
giữa trưa đội hình của Pháp được sắp xếp như sau (Sơ đồ XXI, D): trung
quân (c) nằm dưới chiều gió và cách tiền quân (V) hai dặm về phía tây bắc,
hậu quân (r) nằm dưới chiều gió của trung quân và cách trung quân còn xa
hơn nữa. Gió khi thì lặng khi thì thổi mạnh qua cả hai hạm đội. Lúc một giờ
rưỡi chiều, gió đông thổi nhẹ, De Grasse hạ lệnh thiết lập đội hình để gió
thổi vào mạn trái, nhưng vì không làm được như thế cho nên vào khoảng từ
3 giờ đến 4 giờ ông ta hạ lệnh lập đội hình cho gió thổi vào mạn phải. Hai
tín hiệu và tinh thần chung của các bản báo cáo chứng tỏ rằng quân Pháp
không lập lại được đội hình. Tất cả các cuộc chuyển quân đều nhằm, nếu
không nói là chắc chắn dẫn tới, đưa toàn bộ hạm đội đến gần những con tàu
nằm dưới chiều gió nhất (D). Cách chuyển quân như thế dĩ nhiên sẽ dẫn đến
kết quả là những con tàu bị hỏng nặng nhất sẽ bị bỏ lại ở đằng sau và lần
lượt bị quân Anh bắt giữ. Quân Anh truy kích không theo đội hình nào, vì
những con tàu có thể tương trợ nhau mà không cần đội hình. Ngay sau 6 giờ
chiều, chiếc kì hạm của De Grasse, mang tên Ville de Paris (Thành phố Paris
– ND), hạ cờ đầu hàng chiếc Barfleur, tức là chiếc mang cờ của Sir Samuel
Hood. Các báo cáo của Pháp nói rằng con tàu này bị 9 tàu địch bao vây, và
không nghi ngờ rằng nó đã chiến đấu đến phút chót. Tên con tàu – nhằm
vinh danh thành phố vĩ đại đã tặng nó cho nhà vua – kích thước to lớn của
nó và sự kiện là trước đó chưa từng có vị tổng tư lệnh nào của Pháp bị bắt
tại trận càng làm cho chiến thắng của Rodney chói sáng thêm. Bốn chiếc tàu
chiến nữa cũng bị bắt
; và đặc biệt, người ta đã tìm được tất cả những khẩu
pháo dành cho trận tấn công đánh chiếm Jamaica trên những con tàu này.
Đấy là những đặc điểm chính của trận, đánh ở đảo Các Thánh, hay như
đôi khi người ta vẫn gọi là trận đánh ngày 12 tháng 4, còn người Pháp thì
gọi là trận đánh ở Dominica. Đây là lúc phải nói rõ một số chi tiết có ảnh
hưởng đến kết quả, nhưng vì muốn giữ cho việc trình bày được mạch lạc
