I
Những thành tố của sức mạnh trên biển.
Từ quan điểm xã hội và chính trị, biển cả là một con đường lớn, hay
nói đúng hơn, là một đồng bằng cực kì rộng, đi theo hướng nào cũng được.
Nhưng việc người ta chỉ chọn một số tuyến đường này chứ không phải một
số tuyến đường khác, chứng tỏ có những lí do quyết định của nó. Những
tuyến đường này được gọi là tuyến đường giao thương, lịch sử thế giới sẽ
cung cấp cho chúng ta câu trả lời tại sao người ta lại chọn những tuyến
đường đó.
Mặc dù biển cả tiềm ẩn đầy hiểm nguy, những hiểm nguy thường gặp
hoặc hiếm gặp, nhưng vận tải bằng đường thuỷ bao giờ cũng dễ dàng và rẻ
hơn so với vận tải bằng đường bộ. Nền thương mại Hà Lan to lớn như thế
không chỉ bởi nước này có thể vận chuyển theo đường biển mà còn bởi họ
có những đường nội thuỷ không có thác ghềnh, dễ dàng đến những khu vực
trong nước cũng như đến các khu vực của Đức. Trong giai đoạn đường bộ
còn ít và xấu, chiến tranh và bạo loạn diễn ra thường xuyên – tình trạng của
200 năm trước – tính ưu việt của giao thông đường thuỷ so với giao thông
đường bộ còn nổi bật hơn nữa, vận tải đường biển hồi đó còn bị bọn cướp đe
doạ, nhưng dù sao vẫn an toàn và nhanh hơn vận tải đường bộ. Một tác giả
người Hà Lan thời đó, trong khi đánh giá về khả năng chiến tranh của nước
ông với Anh quốc, đã nhận xét rằng đường nội thuỷ ở Anh không đi tới tất
cả các vùng trong nước, còn đường bộ thì xấu nên phải vận chuyển hàng hoá
bằng đường biển và trên đường đi có thể bị cướp. Nếu chỉ nói về nội thương,
