tiếp nhiên liệu thường xuyên hơn là lương thực thực phẩm và súng đạn trước
đây. Sự phối hợp giữa những vị trí kiên cố ở trong nước và hải ngoại, cũng
như điều kiện đi lại giữa các điểm đó – có thể được gọi là đặc điểm chiến
lược của tình hình chiến sự nói chung cùng với sức mạnh tương đối của các
bên đối địch chắc chắn sẽ quyết định bản chất của các chiến dịch quân sự.
Để dễ trình bày, xin chia chiến trường thành ba vùng là châu Âu, châu Mỹ
và Ấn Độ, trên mỗi vùng như thế chúng tôi đều khẳng định rằng kiểm soát
mặt biển là tác nhân quyết định, và vì vậy hải quân đối phương được coi là
đối tượng thực sự của chiến dịch. Bây giờ, hãy giả sử những điều trình bày ở
trên được áp dụng cho toàn bộ cuộc chiến và chúng ta sẽ xem xét kết luận
đó có áp dụng được hay không, và nếu được thì tính chất của các chiến dịch
của mỗi bên phải như thế nào
Ở châu Âu, căn cứ của Anh nằm ở eo biển Manche, với hai xưởng sản
xuất vũ khí quan trọng ở Plymouth và Portsmouth. Căn cứ của lực lượng
liên quân nằm ở Đại Tây Dương, các quân cảng quan trọng nhất là Brest,
Ferrol và Cadiz. Đằng sau những quân cảng này, ở Địa Trung Hải họ còn có
những xưởng đóng tàu nằm ở Toulon và Cartagena, còn Anh có trạm dừng
chân là cảng Mahon, ở Minorca. Cảng Mahon có thể bỏ qua do chỉ giữ vai
trò phòng thủ trong suốt cuộc chiến, vì hải quân Anh không thể đưa đến Địa
Trung Hải bất kì hải đoàn nào. Ngược lại, nhờ vị trí địa lí mà từ Gibraltar có
thể quan sát các biệt đội và những đơn vị tiếp viện đi từ Địa Trung Hải qua
eo biển, đó là nói nếu nó được sử dụng như một trạm dừng chân với số tàu
chiến phù hợp với nhiệm vụ đó. Nhưng người ta đã không làm thế. Hạm đội
Anh ở châu Âu được giữ chặt ở eo biển Manche, tức là làm nhiệm vụ phòng
thủ đất nước, thinh thoảng họ mới tới Gibraltar, đó là những lần hộ tống tàu
vận tải chở hàng tiếp tế thiết yếu cho đơn vị đồn trú ở đây. Nhưng cảng
Mahon và Gibraltar có vai trò khác nhau. Lúc đó cảng Mahon chẳng có vai
trò gì, đến tận giai đoạn cuối cuộc chiến, liên quân vẫn không để ý tới, và đó
cũng là lúc nó thất thủ sau sáu tháng bị vây hãm. Trong khi đó, Gibraltar
được coi là quan trọng bậc nhất, ngay từ đầu cuộc chiến đã là đối tượng của
những cuộc tấn công của quân đồng minh, và như vậy đã lôi kéo đến đây lực
lượng của đối phương, rất có lợi cho phía Anh. Có thể đưa thêm vào phần
