khi đó, trong quá trình dài lâu của việc tra tấn cưỡng bức cuộc sống, lại xảy ra
thêm một biến hóa bất ngờ nữa, vốn không có trong kế hoạch ban đầu của những
kẻ khởi xướng: bản thân cái mục đích chung cuộc - vương quốc của điều thiện
tuyệt đối - đã bắt đầu biến mất khỏi ý thức, bị chèn ép bởi những cảm xúc tất yếu
cho con đường khó nhọc ấy để đi đến việc thực hiện nó; chính quyền dần dần
chuyển vào tay những kẻ có tính cách thích hợp với những việc làm tàn bạo đẫm
máu nhằm tra tấn cuộc sống - chuyển vào tay những kẻ thủ ác và lũ đao phủ, vốn
chẳng nghĩ ngợi gì ngoài việc giữ cho được chính quyền ấy của mình bằng mọi
phương tiện bạo lực và dối trá. Mơ ước xán lạn về cứu độ và đem lại hạnh phúc
cho mọi người, biến thành việc ca ngợi đầy u tối cho lòng thù hận, cho sự tàn
bạo, phi nhân tính, như là những động lực của đòi sống con người. Và thêm một
lần nữa, chúng ta đau đớn phân vân tự hỏi: ở đâu là cái nguồn gốc của cuộc
chuyển hóa tiêu vong đầy định mệnh ấy, khiến cho việc tìm kiếm sự thật biến
thành thắng lợi của cái ác đơn thuần?
Nguồn gốc của nghịch lí ấy mở ra trước chúng ta ở ngay trong mạch ý tưởng
mà chúng ta thấy ở Belinsky. Mưu toan xây dựng một thế giới mới đầy lí tưởng
vấp phải frở ngại ở ngay cái thế giới không hoàn hảo đang tồn tại trên thực tế.
Vì vậy trước khi xây dựng một thế giới mới thì buộc phải làm sạch cái nơi dự
định xây dựng nó, hủy diệt đi cái thế giới cũ. Thế nhưng cái gọi là “thế giới cũ”
ấy trên thực tế - ít ra cũng ở muc độ lởn - trùng khớp với những điều kiện chung
của hiện hữu thế gian khôny hoàn hảo nói chung', hủy diệt “thế giới củ” trên thực
tế có nghĩa là phá hủy trên thực tế cái thế giới đang tồn tại, thừa nhận nó là cái ác
do tính chất không hoàn hảo của nó, nên phải hủy diệt đi. Nhiệm vụ hoàn thiện
cõi trần gian (dưới đây chúng ta sẽ quay trở lại vấn đề này) ở trong chủ nghĩa
không tưởng trên thực tế quy về hủy diệt thế gian như nó đang là thế trong các
điều kiện chung không đổi thay của hiện hữu, quy về mưu toan bằng các sức lực
của con người, tựa hồ như từ “hư không” tạo ra một thế giới hoàn toàn khác,
chính là một thế giới hoàn hảo lí tưởng. Thế nhưng cái thế giới không hoàn hảo
đang tồn tại trên thực tế này được tạo ra không phải bằng sự tùy tiện của con
người, mà - bất chấp tình trạng không hoàn hảo của mình - nó được tạo ra bởi các
sức mạnh siêu nhân cao cả - cõi trần gian như tạo vật của Thượng Đe, dẫu còn
nặng gánh tội lỗi đầy mình - theo lẽ tự nhiên sẽ kiên cường trong hiện hữu của
mình chống lại ý đồ phá hủy nó - trong thái độ kiên cường ấy, nó tất nhiên sẽ
mạnh hơn những kẻ phá hủy, khiến cho những biện pháp mạnh mẽ và căng thẳng
nhất nhằm phá hủy nó sẽ không có hiệu quả. Và nếu “những người cứu độ trần
gian”, những môn đồ và những kẻ muốn xây dựng thế gian mới chưa-từng- có cứ
