- nhất trí trong niềm tin rằng trạng thái cao cả của loài người có thể được thực
hiện thông qua việc buông thả và phê chuẩn cho các sức mạnh thấp hèn, thú vật,
độc ác của thực thể con người. Cái niềm tin mới mẻ bị xuyên tạc này có thể gọi là
chủ nghĩa không tưởng ma quái. Tính mâu thuẫn của chủ nghĩa nhân văn thô
thiển được thay thế ở trong chủ nghĩa không tưởng ma quái bằng mâu thuẫn còn
quá quắt hơn nữa. Lịch sử thời đại hiện nay đã cho thấy mâu thuẫn ấy trên thực tế
dẫn đến điều gì. Thông qua chủ nghĩa Bolshevik của Nga, chủ nghĩa Marx đã
biến chủ nghĩa xã hội nhân văn cũ thành nền thống trị chuyên chính; những
phương tiện không chính đáng đã được áp dụng nhằm thực hiện vương quốc của
điều thiện và sự thật, hóa ra trở thành mục đích tự thân - cái ác không sinh ra điều
thiện mà trâng tráo tự khẳng định mình, tự đăng quang trên trần thế. Còn chủ
nghĩa quý tộc sinh vật học và vô đạo đức của học thuyết Nietzsche, sau khi kết
hợp với tính cách mạng mị dân, đã suy đồi thành học thuyết về vai trò sáng tạo
của bạo lực, thành quả thực tiễn của học thuyết ấy nay loài người đã thu hoạch
được trong những nỗi kinh hoàng mà nó trải qua. Sụp đổ của chủ nghĩa nhân văn
thô thiển đưa thế giới đến nền thống trị của định hướng trí tuệ và việc thực hành
trong đời sống của băng đảng ăn cướp, dìm thế giới vào biển máu và nước mắt
ngay trước mắt chúng ta.
Như vậy số phận lịch sử đầy bất hạnh của chủ nghĩa nhân văn thô thiển, do
mâu thuẫn nội tại phá hoại nó ngay từ đầu, dẫn đến chỗ niềm tin vào sự vĩ đại và
sứ mệnh cao cả của con người như vật thiêng liêng, đang kết thúc bằng phủ nhận
đầy báng bổ tất cả những gì thiêng liêng trong đời sống con người, bằng việc
ngợi ca vô liêm sỉ khởi nguyên ác độc đầy thú tính - bằng việc đánh mất đi chính
hình dạng con người.
Trái tim con người không thể chịu nổi thái độ báng bổ và vô liêm sỉ ấy. Bằng
một bản năng nào đó nằm ngoài mọi suy luận - bằng một cơ quan nhận thức tinh
thần nào đó đặc trưng cho trái tim con người - đã từ lâu nó bắt đầu cảm thấy rằng
số phận lịch sử của chủ nghĩa nhân văn thô thiển đang dẫn dắt tư duy con người
theo con đường sai lầm và sẽ phải dẫn đến vực thẳm. Trải nghiệm khủng khiếp
của thời đại chúng ta với sự hiển nhiên tối hậu đã khẳng định linh cảm ấy, ít nhất
cũng đối với việc áp dụng đại chúng của chủ nghĩa Nietzsche dung tục, một bộ
phận sáng suốt của dân chúng châu Âu đang bắt đầu nhận thấy rằng chủ nghĩa
Marx dung tực thực tế cũng dẫn đến cùng một kết quả như vậy.
Ý thức này cũng thuộc về thành phần đặc trưng của cuộc khủng hoảng tinh
thần hiện nay. Thế nhưng tư duy con người có thể lấy gì đối chọi lại với cái kết
cuộc kinh khủng ấy mà nó đã bị đưa tới?
