ANNA KARENINA - Trang 31

thuộc về ai! Nhưng rồi chàng cũng thấy sự thật chẳng phải như vậy: không
phải ngẫu nhiên mà người thợ làm mướn làm ẩu, lười biếng, phá hỏng nông
cụ, súc vật, hạt giống, đất đai và tìm mọi cách lừa dối chàng. Mọi cố gắng
của Levin, coi nông dân như người bạn đồng tâm đều vô ích: quyền lợi ông
chủ không những xa lạ và không thể hiểu nổi mà còn trái ngược hẳn với
quyền lợi của họ. ở đây, Tolxtoi mới nhìn thấy và tô vẽ thêm mặt vui vẻ của
lao động, còn mặt khổ nhục của nó trong xã hội cũ thì phải chờ đến khi viết
Phục sinh, nhà văn mới nhìn thấy. Trái lại, trong bài thơ dài Ai có thể sung
sướng và tự do ở nước Nga này, Necraxov lúc đó đã phản ánh đúng đời
sống khổ sở của nông dân, kêu gọi đấu tranh chống địa chủ và nền chuyên
chế nhà vua.
Người thầy dạy Levin cách sống, vạch cho chàng thấy sự thật, lại không
phải là những triết gia xa lạ nào mà chính là người dân cày chăm chỉ, bình
thường làm ăn như bà Matriona, bác Fedor: đó là cuộc sống không chỉ vì
cái dạ dày và đòi hỏi khác của riêng mình, mà còn vì những người chung
quanh, sống "Vì linh hồn mình, sống theo chân lý, theo luật lệ Chúa". Chân
lý đó ở khắp nơi, không cần tìm trong sách vở mà tự cuộc sống đem lại cho
chàng. Trong những giáo lý, đạo đức của nhà thờ Cơ đốc đã bị hủ hoá, đã
trở thành vũ khí mê hoặc và áp bức nhân dân của giai cấp thống trị, chàng
muốn rút ra cái phần nhân đạo, vị tha, bác ái, để đưa thành thứ tôn giáo
mới. ý nghĩa cuộc sống không phải trong sự hưởng thụ của xã hội thượng
lưu đầy tội ác, mà trong việc làm điều thiện của nhân dân. Từ đó Levin rút
ra kết luận: để chống lại điều ác, chỉ cần làm điều thiện là đủ. Và cũng trên
hệ tư tưởng tiêu cực đó mà chàng đã có ý kiến chống lại cuộc chiến tranh
Xerbi, không thừa nhận một dúm người dám tự xưng thay mặt cho tư
tưởng, ý chí toàn dân tộc để đi trả thù và sát hại một dân tộc khác.
Tolxtoi được dạy dỗ về tôn giáo trong không khí nên thơ của những buổi lễ
chầu từ hồi nhỏ. Ông cho tôn giáo là nguồn gốc chính nâng cao tinh thần,
hiểu đúng đắn thế nào là thiện, ác. Trên nền tảng nhất trí về tín ngưỡng,
Levin hi vọng sẽ nhất trí với nông dân về tinh thần.
Con người phải tin ở Chúa Trời, tin ở điều thiện, không cần lý trí vì chàng
hiểu biết được sự thật là nhờ tín ngưỡng, chứ không phải nhờ lý trí. Cho