ANNA KARENINA - Trang 39

kháng trong nhân vật Anna. Họ cho rằng nàng chỉ là loại đàn bà sống bằng
tình cảm. Họ rất sợ so đọ cuốn truyện với cuộc sống thực tế của thời đại
nên cố ý lờ đi mọi vấn đề xã hội trọng yếu hàng đầu được nhà văn nêu lên
và biến cuốn truyện thành cuốn sử đời tư cá nhân.
Mặt khác, những nhà phê bình thuộc phe tự do lại cho là Tolxtoi "ca tụng
đời sống vì đời sống mà không có lý tưởng cao siêu gì". Họ chê cuốn
truyện tầm thường, không có ý nghĩa xã hội và nội dung chính chỉ là tả tình
yêu. Đây là mưu gian hòng đánh lạc hướng người đọc. Tất nhiên, họ thừa
biết cuốn truyện có đầy đủ ý nghĩa xã hội và ý nghĩa chống đối cả quý tộc
lẫn tư sản và rất căm giận nhà văn.
Nhiều nhà văn tiến bộ hoặc có lòng tốt cũng không hiểu Tolxtoi.
Những nhà phê bình thuộc phe dân tuý chê trách ông, cho cuốn truyện là
đáng ghét, là "nghệ thuật phòng khách", là "sử thi của phong cách quý tộc
kiểu mới", là "nội dung rỗng tuếch", Turghenev cũng hết lời chê bai, cho
cuốn truyện buồn chán, sặc mùi cũ rích, mùi gái già, cả mùi chủ nghĩa Xlav
lẫn chủ nghĩa quý tộc và các thứ mùi vị khác đại loại như vậy! Đó chỉ là
nhận xét nông nổi, hẹp hòi. Necraxov thì làm thơ chế giễu vì không nhìn
thấy sự vạch mặt xã hội thượng lưu trong cuốn truyện. Xantucov Sedrin lo
"phe bảo thủ đang đắc chí" sẽ dùng cuốn truyện làm "lá cờ chính trị". Nỗi
lo ngại sau thành sự thực và các phe phái phản động quả đã lợi dụng nó
"phất cờ chính trị". Còn nhiều nhà phê bình khác cũng bóp méo hoặc chê
bai cuốn truyện. Qua Anna, họ cho "bản tính loài người là vô cùng gian
ác", là "hàng ngàn năm nay con người chưa gạt bỏ được thú tính". Họ
không đả động gì đến những nét xã hội trong tấn bi kịch cuộc đời Anna: mà
chỉ bàn các điểm kích thích sinh vật học. Họ cho Anna, Vronxki, Carenin
chỉ tự mình làm tội mình, hoàn toàn không phải lỗi ở hoàn cảnh xã hội. Họ
không tin ở sức mạnh lý trí của con người, cho không thể hiểu nổi "sự bí
mật hoàn cảnh cuộc sống" và khuyên nên đi tìm lối thoát ở tôn giáo thần bí.
Nói chung những nhà phê bình của những năm 1870 đều không đánh giá
đúng tác phẩm. Đó là chưa kể người Mỹ: họ bỏ bớt những chương viết về
các vấn đề xã hội, đem in thành cuốn tiểu thuyết "lịch sử diễm tình tay ba"
rẻ tiền! Chỉ dưới ánh sáng mỹ học Mác - Lenin, cuối cùng cuốn truyện mới