ANNA KARENINA - Trang 38

thích dùng cú pháp có sức chứng minh, thuyết phục, nên câu văn đâm trúc
trắc, rườm rà; cái ông cần chính là sức mạnh và ý nghĩa, phải như cái
chuông, rung và vang trong mỗi chữ, mỗi câu. Văn Tolxtoi còn có một đòi
hỏi nữa rất quan trọng là phải mới, phải lạ, phải gây được những tác động
đột ngột, vì ông cho "một nghệ sĩ chân chính phải nhìn thế giới bằng đôi
mắt mới mẻ" và "lý tưởng chung phải được diễn đạt một cách mới mẻ và
bất ngờ". Ông tìm cái đẹp giản dị, thô mộc và mới lạ đó không phải trong
sách vở hoặc trong phòng khách quý phái mà trong lời nói rất giàu hình ảnh
của nông dân. Đây không phải là chuyện "hình thức", mà là nội dung cụ thể
của những quan điểm triết học và xã hội được thể hiện vào trong nghệ
thuật.
Những đối thoại nhân vật cũng không bao giờ chỉ là cuộc trò chuyện, trao
đổi ý kiến mà thôi: nó thay thế nhiều trang miêu tả tâm lý, đồng thời nói lên
quan hệ và ảnh hưởng qua lại giữa các tính cách, trên trình độ kịch tính khá
cao.
ý nghĩa xã hội và tác dụng nhận thức các vấn đề lớn do cuốn truyện đặt ra
chỉ biểu hiện bằng đặc điểm nghệ thuật riêng biệt như trên. Thời đại rối
loạn đó được phản ánh rộng rãi và sâu sắc vào trong Anna Carenina đầy đủ
như một bộ "bách khoa toàn thư về đời sống Nga", do tác giả đã phân tích
tâm lý tinh vi khi miêu tả toàn diện con người, với tiếng nói văn học rung
cảm và bằng bố cục chắc tay.
* * *
Anna Carenina làm dấy lên cuộc đấu tranh chính trị và văn học khá gay gắt.
Giới phê bình phản động hồi đó hòng dùng cuốn truyện để đạt mục đích
riêng bỉ ổi. Họ bóp méo cuốn truyện, cho là Tolxtoi ca ngợi xã hội quý tộc,
là cuốn truyện xây dựng trên nền móng tiếp thu "di sản truyền thống văn
hoá". Họ hết lời khen những trang tả cảnh sinh hoạt gia đình Tsécbatxki. Từ
cuốn truyện, họ rút ra nhận xét vu khống là đặc tính cố hữu của đàn bà là
phục tùng. Họ chống lại những người đòi giải phóng phụ nữ, cho những
người này "bẻ queo thiện tính đàn bà", vì "đàn bà nói chung không thích
chống đối".
Những lý lẽ phản động đó hòng xoá bỏ hoặc ít nhất hạ thấp phần phản